سدسازی غیر اصولی از فاكتورهای مهم بیابان زایی در ایران
به گزارش حیوان خانگی معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به این که حدود 100 میلیون هکتار از اراضی کشور ما در معرض تخریب سرزمین است، اظهار داشت: سدسازی غیر اصولی یکی از فاکتورهای مهم بیابان زایی در کشور است.
به گزارش حیوان خانگی به نقل از ایسنا، برمبنای آخرین اطلاعات سازمان جنگلها وسعت بیابان های کشور ۳۲ میلیون هکتار است که البته طی سالهای اخیر به سبب تغییر اقلیم و دخالت های انسانی حدود یک میلیون هکتار کانون گرد و غبار فعال به آمار بیابان های کشور افزود شده است. پرویز گرشاسبی - معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور - قبل از این در گفت و گویی به ایسنا گفته بود که چنانچه تغییری در سیاست های فعلی رخ ندهد و ما همچنان با گسترش سدسازی ها، افزایش سطح زیر کشت و عدم مدیریت آب در کشور مواجه باشیم، در آینده ای نزدیک نه فقط به سمت بیابانی شدن حرکت خواهیم کرد بلکه دشت های بزرگ و تولیدی کشور نیز از چرخه خارج خواهند شد.
او در گفت و گویی با یک برنامه رادیویی ضمن بیان این که متوسط فرسایش خاک در ایران سالانه ۱۶.۴ تن در هکتار و متوسط فرسایش بادی نیز سالانه ۳۰ تن در هکتار است، اظهار می کند: بدین جهت متوسط فرسایش خاک در ایران بیشتر از میانگین جهانی است.
گرشاسبی در ادامه درباره چرایی این مساله توضیح می دهد: یکی از فاکتورهای مهم فرسایش خاک در ایران این است که سرزمین ما سرزمین مرتفعی است و متوسط ارتفاع کشور ۱۲۵۰ متر از سطح دریاهای آزاد است. از سویی دیگر شیب تند و عوامل انسانی خصوصاً بهره برداری بیش از اندازه از سرزمین در مراتع، جنگلها، اراضی کشاورزی آبی و دیمی و بیابان از دیگر دلیلهای فرسایش بالای خاک در ایران هستند.
معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در ادامه ضمن اشاره به موضوع بیابان زایی در کشور تصریح می کند: یکی از فاکتورهای مهم بیابان زایی سدسازی های بی رویه است.
به گفته گرشاسبی طبق برنامه ششم توسعه باید در دو هکتار از بیابان های کشور اقدامات بیابان زدایی صورت می گرفت اما تا حالا فقط ۳۵۰ هزار هکتار آن محقق شده است.
او قبل از این نیز به ایسنا گفته بود که حدود ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور ما در معرض تخریب سرزمین است که در این بین ۷۵ میلیون هکتار در معرض فرسایش آبی و ۲۵ میلیون هکتار در معرض فرسایش بادی قرار دارد. از سویی دیگر ما در کشور ۳۲ میلیون هکتار بیابان داریم که هم منشا زمین شناسی دارند و هم منشا اقلیمی.
به گفته معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری متاسفانه طی دهه اخیر به سبب اعمال سیاست های اشتباه در حوزه مدیریت منابع آب و کشاورزی و در مجموع به سبب تغییر اقلیم و دخالت های انسانی حدود یک میلیون هکتار کانون گرد و غبار فعال به آمار بیابان های کشور افزود شده است.
از سویی دیگر جهانگیر پرهمت - عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری - در گفت و گو با یک برنامه رادیویی درباره بیابان زدایی با اشاره به این که بیابان زایی ناشی از کارهای انسانی در محیط بدون توجه به توزیع منابع آبی است، تصریح می کند: اگر مناطق دارای جریانات سطحی مانند تالاب ها و دریاچه ها به سبب استفاده از منابع آبی گرفتار کاهش سطح آبی شوند تبدیل به مناطق بیابانی خواهند شد.
پرهمت در ادامه ضمن انتقاد از از مدیریت بخشی در زمینه محیط زیست اظهار می کند: اگر مدیریت یکپارچه آمایش سرزمین در مقیاس حوضه آبخیز رخ دهد، شاهد اتفاقاتی چون بیابان زایی نخواهیم بود. انجام اقداماتی مانند تعادل بخشی در آبخوان ها، مدیریت سیلاب و... ضروری و لازم هستند اما مدیریت بخشی سبب شده که بخش های مختلفی از کشور در مواردی در تخریب سرزمین با هم رقابت کنند.
این عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری وابستگی شدید دامداران به مرتع و سدسازی بدون توجه به مدیریت آب را از دیگر عوامل بیابان زایی برشمرد.
وی در آخر صحبت های خود می گوید: استفاده از ظرفیت اشتغال زایی در بیابان ها می تواند از بهره برداری های بیش از اندازه - که منجر به بیابان زایی می شود - پیشگیری کند.
علاوه بر این هدایت فهمی - رییس مرکز تحقیقات پژوه آب گستر - نیز با تاکید بر این که موضوع فرسایش و بیابان زایی یکی از بحران های امروز محیط زیست کشور است، اظهار می کند: ۲۰ درصد مساحت کشور ما را بیابان ها تشکیل داده اند اما در وضعیت فعلی شاهد گسترش پدیده بیابان زایی در ایران هستیم.
فهمی در ادامه با اعلان اینکه سالانه دو میلیارد تن از خاک کشور فرسایش پیدا می کند و این خسارتی حدود ۵۶ میلیارد دلار برای کشور به دنبال دارد، تصریح می کند: چرای بی رویه در مناطق مختلف کشور، جنگل تراشی، استفاده بیش از اندازه از خاک و کشاورزی غیر اصولی و غیر پایدار سبب کاهش پوشش گیاهی، افزایش فرسایش خاک و افزایش سیلاب ها می شود.
رئیس مرکز تحقیقات پژوه آب گستر در آخر ضمن اشاره به این که پوشش گیاهی در کشور خصوصاً در دوران خشکسالی به شدت کم شده است، اظهار می کند: متاسفانه اعتبارات سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و سازمان محیط زیست حتی درصد کمی از نیازهای و فعالیت ها مورد نیاز در زمینه منابع طبیعی را هم پوشش نمی دهد.
به گزارش حیوان خانگی به نقل از ایسنا، مدیریت صحیح منابع آبی همیشه بعنوان یکی از با اهمیت ترین راهکارهای جلوگیری از بیابان زایی عنوان شده است چونکه مدیریت نادرست منابع آب، سبب خشک شدن تالاب ها و سفره های آب زیرزمینی زیادی می شود که این پروسه پدیده بیابان زایی را گسترش می دهد. بدین جهت نیاز است که برای جلوگیری از بیابان زایی و کاهش آثار خشکسالی، مدیریت منابع آبی با بهره گیری از روش هایی همچون تغذیه سفره های آب زیرزمینی، آبخیزداری، مدیریت مصرف در بخش کشاورزی و... مورد توجه قرار گیرد.
منبع: حیوان خانگی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب