تاثیر عوامل محیطی و انسانی در وضعیت فعلی دریاچه ارومیه
حیوان خانگی: تهران- عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با بررسی نقش و سهم عوامل مختلف در وضعیت فعلی دریاچه ارومیه، تاثیر عوامل انسانی را مهم تر از تغییم اقلیم و عوامل محیطی دانست.
به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، محمد دانش یزدی امروز در كارگاه آموزشی « آب و محیط زیست» كه توسط یونسكو در دانشگاه شریف برگزار شد، اظهار داشت: دریاچه ارومیه تا سال ۱۳۷۴ با ۳۳ میلیارد متر مكعب آب شرایط خوبی داشت اما پس از آن و تا سال ۱۳۹۴ به اندازه هشت متر كاهش پیدا كرد، یعنی در مدت ۲۰ سال آب دریاچه به اندازه یك ساختمان سه طبقه كاهش پیدا كرد.
وی اضافه كرد: از سال ۹۵ كه ستاد احیای دریاچه ارومیه شكل گرفت شرایط تثبیت و احیای دریاچه آغاز و از كاهش تراز دریاچه جلوگیری شد.
دانش یزدی به عوامل مختلف خشك شدن دریاچه ارومیه اشاره نمود و اظهار داشت: یكی از عواملی كه از آن یاد می گردد گرمایش جهانی و تغییر اقلیم است، البته باید بدانیم كه گرمایش جهانی باعث تغییر اقلیم می گردد.
وی با اشاره به اینكه در طول دهه های اخیر به سمت بهره برداری زیاد از منابع رفتیم و با این كار گازهای گلخانه ای بیشتری تولید كردیم، اظهار داشت: از سال ۱۸۸۰ تا ۱۹۵۰ میلادی تغییر دمای كره زمین با سرعت زیادی بالا رفت و این سبب بروز گرمایش جهانی و تغییر اقلیم شد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف اضافه كرد: تاثیر تغییر اقلیم در تمام دنیا یكسان نیست در بعضی جاها باعث افزایش بارندگی و در بعضی نقاط باعث خشكسالی شده است.
وی افزود: بر این اساس دنیا در سال 2015 معاهده پاریس را با هدف كاهش انتشار گازهای گلخانه ای امضا كرد، سهم كشورها در انتشار این گاز متفاوت می باشد كه در این میان آمریكا و چین بیشترین سهم را دارند و اگر این دو كشور نخواهند اقدامات كاهش را انجام دهند، ضرر آن نه تنها متوجه كشور خودشان بلكه دنیا خواهد بود. ازاین رو وقتی فردی مانند ترامپ با تمسخر معاهده پاریس را پاره می كند خنده دار نیست.
دانش یزدی با مطرح كردن این سوال كه آیا تغییر اقلیم عامل اصلی خشك شدن دریاچه ارومیه است، به متوسط میانگین بارش اشاره نمود و اظهار داشت: بررسی ها نشان داده است از سال 1350 تا 1394 تغییر قابل ملاحظه ای در میانگین بارندگی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه نداشته ایم.
وی همینطور درباره تغییر دما اظهار داشت: بررسی ها نشان داده است از سال 1330 تا 1395 روند دما به صورت متوسط نزولی بوده است، ازاین رو نه بارش و نه دما نمی تواند علت خشك شدن دریاچه باشد، پس تغییر اقلیم عامل خشك شدن نیست.
عضو هیات علمی دانشگاه شریف با مطرح كردن این پرسش كه آیا تغییر اقلیم می تواند سبب پُر شدن دریاچه ارومیه شود، افزود: در اردیبهشت سال 97 نسبت به سال 96 میزان بارندگی تا 10 برابر افزایش داشته است. همینطور خرداد ماه امسال نسبت به سال گذشته هم 8 برابر افزایش بارش داشتیم كه بررسی ها نشان می دهد؛ نه تنها این بارندگی ها باعث افزایش تراز نشده بلكه افت هم داشته است، پس تغییر اقلیم نمی تواند باعث پر شدن دریاچه شود.
وی با اشاره به اینكه نتیجه می گیربم طبیعت عامل اصلی وضعیت فعلی دریاچه ارومیه نبوده اظهار داشت: می توان به اقدامات انسانی در این راستا تمركز كرد.
وی به پل میانگذر دریاچه ارومیه بعنوان یكی از عوامل خشك شدن دریاچه اشاره نمود و اظهار داشت: می دانیم احداث پل 1.7 كیلومتری مهم ترین و حداقل تاثیری كه بر دریاچه داشته نحوه چرخش آب را تغییر داده است؛ چونكه دو بخش شمالی و جنوبی دریاچه را از هم جدا كرده است.
وی افزود: مصرف آب مساله دیگری است كه شاید پرچالش ترین عامل در بروز وضعیت كنونی دریاچه باشد، فائو اعلام نمود در سال 2014 برداشت ایران از منابع آبی 72 درصد بوده است كه در این میان 92 درصد سهم كشاورزی است، این میزان برداشت نشان دهنده مصرف نادرست از منابع آبی است.
وی اظهار داشت: از سال 1330 تا 1374 دریاچه بیشترین مقدار آب را داشت كه از سال 1374 به بعد 21 درصد حجم آب تجدیدپذیر حوزه آن كاهش یافته است.
وی به توزیع چاه های فراوان مجاز و غیرمجاز در محدوده آبریز دریاچه اشاره نمود و اظهار داشت: جدای از چاه های مجاز 40 هزار حلقه چاه غیرمجاز هم در منطقه وجود دارد. علاوه بر این كشاورزان مبادرت به برداشت آب از منابع سطحی با استفاده از پمپ می كنند.
دانش یزدی اظهار داشت: مساله بعدی احداث سد روی رودخانه های منتهی به دریاچه است، حدودا روی تمام این رودخانه ها سد احداث كردیم و حق زیست محیطی رودخانه ها را هم ندادیم، زرینه رود و سیمینه رود به تنهایی 52 درصد از آب دریاچه را تامین می كنند؛ در صورتی كه با احداث سد این سهم بسیار كاهش داده ایم.
وی به نوع كشت و سطح زیر كشت بعنوان عامل دیگری اشاره نمود و اظهار داشت: متاسفانه در چند سال اخیر به سمت محصولات آب بر پیش رفتیم و از سال 1373 تا 1385 از 380 هزار هكتار سطح زیر كشت به بیش از 500 هزار هكتار رسیدیم كه نتیحه آن كاهش 50 درصدی روان آب های ورودی به دریاچه است.
عضو هیات علمی دانشگاه شریف اظهار داشت: حال كه چنین اتفاقی افتاده و دریاچه رو به خشكی است، چه باید كرد، ستاد احیای دریاچه ارومیه درنظر دارد سطح آب دریاچه را به تراز اكولوژیك یعنی هزار و 274 متر برساند. این تراز با عنایت به محیط زیست دریاچه در نظر گرفته شده است.
وی اظهار داشت: آرتمیا موجودی است كه در دریاچه ارومیه زندگی می كند، شوری آب محل زیست این موجود باید 240 گرم در لیتر باشد كه تراز اكولوژیك هم بر این اساس تایید شده است، البته سطح شوری در ارومیه به 330 گرم در لیتر و گاهی تا 400 گرم در لیتر هم رسیده است.
وی اظهار داشت: برای رسیدن به تراز اكولوژیك به 14.5 میلیارد متر مكعب آب نیاز داریم، اكنون 2 میلیارد متر مكعب آب در دریاچه وجود دارد؛ ازاین رو 12.5 میلیارد متر مكعب آب كم داریم كه باید با استفاده از اجرای طرح های احیا مانند پساب ها، سهم 7 درصدی، طرح انتقال آب كانی سیب (14 درصد)، رهاسازی آب از سدها (7 درصد) و كاهش 40 درصدی در بخش كشاورزی به آن برسیم.
وی اظهار داشت: با تمام این اقدامات اگر نتوانیم یا نخواهیم دریاچه را احیا نماییم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مهم ترین مساله ناشی از خشك شدن دریاچه ارومیه بروز توفان های نمكی و گردوغبار است كه زندگی را در منطقه مختل خواهد نمود.
علمی **۹۰۱۴ **9157**1440
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب