آیا ایران از دوره طولانی خشكسالی خارج شده است؟
به گزارش حیوان خانگی قائم مقام ستاد توسعه آب، خشكسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به برخی گفته ها در زمینه وارد شدن ایران از دوره خشكسالی به ترسالی با تاكید بر اینكه هم اكنون نه در ایران بلكه در كل دنیا روش های پیشبینی خشكسالی و ترسالی عرضه نشده است، اظهار داشت: در این حوزه نمی توان به صورت قطعی اظهار نظر كرد ولی روند موجود یك روند ترسالی را نشان داده است و امیدواریم روند ترسالی رخ داده باشد.
دكتر جهانگیر پرهمت در گفتگو با ایسنا، وارد شدن به دوره های "ترسالی" یا "خشكسالی" را بر مبنای احتمال و پیشبینی دانست و اظهار داشت: روندی كه در ۲۰ سال قبل شاهد بودیم مشابه یك دوره حدوداً ۲۰ ساله ای بوده كه از اوایل دهه ۳۰ خشكسالی در كشور شروع شد و تا اواخر دهه ۴۰ ادامه داشته است به صورتی كه در آن مقطع هم خشكسالی های بسیار شدیدی در كشور رخ داده است.
وی خشكسالی سال ۴۱-۱۳۴۰ را نمونه بارز این خشكسالی دانست و افزود: در دهه ۸۰ و ۹۰ خشكسالی حدودا طولانی ۲۰ ساله را تجربه كردیم. این خشكسالی از اواخر سال ۱۳۷۷ شروع شد و تا ۱۳۹۷ ادامه داشت.
پرهمت تصریح كرد: بر مبنای آمار و اطلاعاتی كه داریم، تشابهاتی میان این دو دوره خشكسالی وجود دارد. بعد از دوره خشكسالی اول، دوره "تر سالی" بوجود آمد بگونه ای كه از سال ۱۳۵۳ به بعد دوره ترسالی شروع شد و تا سال ۱۳۷۷ ادامه داشته است.
وی تصریح كرد: اینكه گفته می شود دوره ترسالی، به این معنا نیست كه در همه سال های دوره بارندگی بیشتر از میانگین دراز مدت است یا بارندگی با بارش های زیاد داریم بلكه مقدار بارش سالیانه در بیشتر سال های دوره ترسالی از متوسط بلند مدت بیشتر بوده و در طول این دوره هم خشكسالی هایی هم بوقوع می پیوندد. ازاین رو در "ترسالی" سال های با بارش های خوب داریم ولی در خلال این سال ها خشكسالی هایی هم اتفاق افتاده است.
قائم مقام ستاد توسعه آب، خشكسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری افزود: روندی كه در یكی دو سال گذشته مشاهده می نماییم، برگشت روند را به دوره ترسالی نشان داده است ولی این گفته به صورت احتمال است و نمی توان در مورد پدیده های طبیعی به صورت قطعی اظهار نظر كرد. روند موجود یك روند ترسالی را نشان داده است و امیدواریم روند ترسالی رخ داده باشد و ما از دوره خشكسالی بسیار طولانی خارج شده باشیم.
عدم پیشبینی درباره ترسالی
وی در مورد علل عدم قطعیت در زمینه ترسال بودن یا خشكسالی اظهار نمود: در هیچ كشوری پیشبینی و اعلام قطعی وقوع ترسالی و یا خشكسالی وجود ندارد؛ چونكه تر سالی و یا خشكسالی روندهای بسیار طولانی است و تمام پیشبینی هایی كه هم اكنون در دنیا صورت می گیرد بر اساس آمارهای مشاهده ای كوتاه مدت و یك سری فرضیات است.
دبیر كارگروه آب این ستاد توسعه فناوری های آب و خشكسالی افزود: بعنوان مثال اگر در میزان تولید CO۲ جو زمین بر اثر سوختن سوخت های فسیلی تغییراتی رخ دهد بر روی لایه ازون، میزان انرژی ارسالی به سطح زمین و اقلیم و تغییرات اقلیم اثر گذار است و بر طبق این فرضیات روند آب و هوایی آینده پیشبینی می شود.
پر همت، تصریح كرد: هم اكنون هیچ كشوری در دنیا روشی برای پیشبینی دقیق وضعیت آب و هوایی در آینده عرضه نداده است ضمن آنكه پیشبینی های چند هفته و چند ماه آینده هم با احتمال است.
تغییر نوع بارش از برف به باران
دبیر كارگروه آب ستاد آب و خشكسالی معاونت علمی بخشی از تغییر نوع بارش برف به باران را مربوط به تغییرات اقلیم دانست و خاطرنشان كرد: بخشی از این تغییرات هم بر مبنای نوسانات سالانه است. امسال نسبت به سال قبل و دو سال قبل سرمای بیشتری داشتیم، برف بیشتری هم بر جای مانده است.
وی با اشاره به اینكه افزایش سرمای همراه با بارش سالجاری را به فال نیك می گیریم، اظهار نمود: این امر سبب باعث بارش برف می شود و برف مخزن طبیعی آب است كه در ارتفاعات ایجاد می شود و با ذوب این مخازن طبیعی، به تدریج آب آن به پایین دست می رسد.
پرهمت، تصریح كرد: امسال شاهدیم كه دوره سرما بیشتر شده بگونه ای كه در اواسط بهمن ماه دو سال قبل شاهد شكوفا شدن درختان بودیم ولی خوشبختانه امسال در ارتفاعات اطراف تهران برف وجود دارد و یا در نوار جنوبی ارتفاعات البرز از ۱۶۰۰ متر به بالا برف وجود داشته است.
وی با تاكید بر اینكه این نشانه ها مشخص می كند كه سرما نسبت به سال های گذشته بیشتر شده است، خاطرنشان كرد: ولی اینكه گفته شود زمستان گرم تر شده، بر مبنای آمارها و اطلاعاتی است كه ایستگاه های هواشناسی ۵۰ سال قبل و بویژه دو دهه گذشته نشان می دهند، بر همین مبنا این مورد برای آینده هم قطعی نیست و محتمل است، بنا براین در برنامه ریزی های توسعه برای هر كدام از این احتمالات بایستی سناریوهایی را پیشبینی و در برنامه ها لحاظ كرد.
قائم مقام ستاد توسعه آب، خشكسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصریح كرد: به اعتقاد برخی متخصصین، بخشی از علل سردتر شدن دمای زمستان سالجاری به علت نوسانات سالانه است ولی از جانب دیگر بشر امروز در كره زمین تغییرات زیادی بوجود آورده است و این تغییرات بر روی اقلیم اثر گذار است و امكان دارد بخشی از گرم شدن زمین ناشی از این عوامل باشد و امكان دارد اثراتی را بر روی دمای فصلی هم داشته باشد.
به گفته این محقق این تغییرات حاصل از فعالیتهای انسانی در سطح زمین سبب شده است تا زمستان را سردتر و یا گرم تر كند و به صورت كلی امسال سرمای كمتری را بر روی زمین داشته باشیم، ازاین رو سردتر شدن زمستان ها به هر دو علت نوسانات طبیعی و یا تاثیر پذیری از فعالیتهای انسانی در كره زمین می تواند باشد.
بارندگی و وقوع سیل
پرهمت، با تاكید بر اینكه همواره بارندگی هایی كه به سطح زمین می رسد به چند بخش تقسیم می شود، اظهار داشت: بخشی از بارش ها به زمین نفوذ می كند و بخشی از آن در سطح زمین و در لابلای پستی بلندی های سطح زمین و یا توسط برگ درختان جذب می شود و بخش دیگر آن تبخیر و مازاد آن بر سطح زمین جاری خواهد شد.
وی با اشاره به اینكه مازاد این بارندگی ها به صورت رواناب ها در سطح زمین جاری و تبدیل به سیل می شوند، افزود: اینكه واقعا از بارندگی چه میزان سیل رخ می دهد بستگی به این دارد كه آیا علت وقوع سیل رخ داده یك سیل طبیعی است و یا غیر طبیعی.
پرهمت در اینباره توضیح داد: بخشی از سیل هایی كه در كشور رخ می دهد بر اثر تخریب بالا دست است و اینكه چگونه می توانیم با وقایع سیل برخورد نماییم، ما اعتقاد داریم كه سیلاب را باید در منشا كنترل كرد تا هم بعنوان منابع آبی از آن استفاده گردد و هم از خسارات آن در پایین دست جلوگیری شود.
دبیر كارگروه آب ستاد توسعه آب، خشكسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سیلاب ها را قابل مهار و كنترل دانست و اضافه كرد: در كشوری خشكی مانند كشور ما كه گرفتار خشكسالی است، نیاز است تا بخشی از سیلاب ها در بالا دست و یا در زیر زمین برای مصارف سال آینده مهار شود.
وی با اشاره به وجود قریب به ۶۰۰ دشت دارای آبخوان شناخته شده در سطح كشور، اظهار داشت: اغلب این آبخوان ها در شرایط بحرانی است و با مهار رواناب ها در این آبخوان ها هم این آبخوان ها تغذیه خواهند شد و افت بوجود آمده در آنها به علت خشكسالی و برداشت های بیش از اندازه جبران می شود.
این محقق با اشاره به اینكه به علت خشكسالی موجود در كشور و شدت تبخیر آب، كمتر می توانیم آب را در سطح زمین ذخیره سازی نماییم، تصریح كرد: ولی با مهار آب در بالا دست و تزریق آن در زیر زمین به راحتی می توان این آب ها را ذخیره كرد و بعنوان انتقال بین سالی، برای سال های بعد مورد استفاده قرار گیرد.
احیا سفره های زیر زمینی برای ذخیره سازی آب
پرهمت منظور از ذخیره سازی آب در زیر زمین را به معنای استفاده از سفره های زیر زمینی دانست و تصریح كرد: اگر آبی كه در بالادست است، در سرشاخه ها كنترل شود و با روش های آبخیزداری و آبخوان داری در بالا دست به سفره های زیر زمینی تزریق شود، می توان از این آب ها برای سال بعد بهره برداری نمود.
وی در مورد تخریب سفره های زیر زمینی و ذخیره سازی آب در آنها توضیح داد: اینكه گفته می شود كه در زیر زمین امكان ذخیره سازی آب وجود ندارد از نظر علمی نادرست است ولی اینكه گفته می شود كه خاك آبخوان ها بر اثر افت، متراكم شده اند صحیح است و در چنین شرایطی اگر آب به سفره های زیر زمین تزریق شود، بخشی از بافت این آبخوان ها بازسازی می شود و علاوه بر این آبخوانهای آبرفتی و كارستی در كشور ظرفیت بسیار زیادی دارند كه قابلیت نگهداری همه سیلابهای فعلی را دارا هستند.
پرهمت تصریح كرد: ۱۰۰ درصد این آبخوان ها از بین نرفته اند و می توان آب را به آن هدایت كرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب