گزارش حیوان خانگی؛
شاهوار شاهرود در یك قدمی مرگ است
به گزارش حیوان خانگی شش سال از تخریب كوه شاهوار، بلندترین قله شرق البرز می گذرد و آثار تخریب های معدن كاران آن قدر وسیع است كه گویی مرگ در كمین این كانون حیات بخش و آب ساز شهرستان شاهرود قرارگرفته است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها – محمدحسین عابدی: دیدار امام جمعه، اعضای شورای شهر و اساتید دانشگاه و دوست داران محیط زیست، وکلا و کارشناسان معدن، تعدادی از مؤثران و بازاریان و اصحاب رسانه شهرهای شاهرود و بسطام و مجن از قله شاهوار که شش سال است به دست معدنچیان بی پروا تخریب می شود، بهانه ای شد تا بار دیگر به این کانون آب ساز و حیات بخش پای بگذاریم.
وعده دیدار قبل از طلوع آفتاب است خودرو ها کم کم می آیند کسی نگران یافتن خودروی دو دیفرانسیل یا کمک دار نیست چون آن قدر تخریب ها وسیع است که با پراید هم می شود این روزها تا نزدیک قله شاهوار بلندترین قله شرق رشته کوه های البرز رفت.
درختانی که دیگر نیستند
هوا گرگ و میش است که تعدادی ادوات معدن شامل کامیون و لودر و بیل مکانیکی در کناره جاده شاهرود- توسکستان دیده می شود هنوز آفتاب درنیامده است که یک تابلوی بزرگ سفیدرنگ ورودی معدن بوکسیت تاش که تحت نظر ایمیدرو است را نشان داده است. کمی انتظار برای رسیدن سایر خودرو ها فرصتی می دهد تا نگاهی به کوه بیندازیم.
دو جاده اصلی پهن تا جایی که دو لودر یا کامیون بتوانند به سادگی از کنار هم عبور کنند بر پیکر نرم شاهوار تراشیده شده است، جاده ای به طول بیشتر از هفت هزار و ۵۰۰ متر و عرض هشت تا ۱۲ متر! این یعنی هکتارها خرابی، نابودی صدها درخت اُرس که رشدشان سالانه فقط چند میلی متر است و اگر این درخت یک و نیم متری را در کوه یافتی می توانی حدس بزنی که عمرش نزدیک به حداقل دو قرن است.
درختی که محمد درویش معاون اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست معتقد بود ارزش هر یک اصله از آنها برای ایران بین ۴۵ تا ۷۵ میلیون تومان است، بالای کوه متوجه می شویم که معدن بر اساس گزارش منابع طبیعی شهرستان شاهرود تعداد قابل توجهی از آنها را نابود کرده است. چند پیچی که خودرو طی می کند چند درخت اُرسی را می بینیم که هنوز زنده اند اما ریشه هایشان باز شده و هوا می خورد تا چند ماه دیگر این درختان هم دیگر زنده نیستند… نیاز نیست کارشناس باشید تا بدانید درخت بدون ریشه می میرد.
چاله های انفجار منتظر دینامیت
راه دراز نیست آن قدر تخریب ها وسیع هستند که راحت می شود تا ارتفاع سه هزار و ۳۵۰ متری بالا رفت. حجت الاسلام عباس امینی امام جمعه شاهرود و اعضای شورای شهر و مسؤلان منتظر مابقی افراد هستند گروه ۳۰، ۴۰ نفری بالای کوه جایی که چاله های کارگذاری دینامیت برای انفجار در پهنه ای حدود ۳۰۰ مترمربعی حفر شده اند، گردهم می آید یکی از کارشناسان معدن می گوید برای این پهنه ۳۰۰ متری ۱۰ حفره دینامیت هم کافی است اما تعداد چاله ها بیشتر از ۱۶ عدد هستند. آیا این انفجارها تاثیر منفی بر روی منابع آبی شاهوار و هراساندن قوچ و بز و کل و میش. خرس قهوه ای و کبک و ده ها جانور دیگر که زیستگاهشان اینجا است ندارد؟
نزدیک مکانی که همه گردهم آمده اند روباهی خاکستری رخ نمایان می کند حیوان گرسنه است یکی از همراهان می گوید همیشه این موقع سال شاهوار پر از کبک است اما چند وقتی می شود که این کبک ها نیستند و این حیوانات گرسنه اند در طول سه ساعت بازدید نه یک عدد کبک دیده شد و نه حتی یک رأس چهارپاهایی که روزگاری کوهنوردان با آنها عکس یادگاری می انداختند آن هم در گله های ۳۰۰ راسی! وقتی زیستگاهشان تخریب شده دیگر جایی برای ماندن ندارند.
نابودی درختان با ارزش
آفتاب طلایی اندک اندک از پشت کوه رخ می نمایاند انگشتان گرمش را روی کوه شاهوار می کشد و گرمی وجود همه را پر می کند تلالو طلایی آفتاب روی سنگ های زیبای شاهوار لحظه ای انسان را از این فکر دور می سازد که برای چه به شاهوار آمده است… شاهوار زیبا مهمترین دارایی مردم شاهرود پس از جنگل ابر و زیست کره توران است…
صحبت از تخریب ها می شود، حسن حلاجی بیشتر از ۴۰۰ برگ اسناد ضررهای زیست محیطی معدن را با خود در کیف سیاهی آورده است دو سه مورد از آنرا برای حضار قرائت می کند: نامه مورخ یازدهم تیرماه ۹۸ اداره منابع طبیعی شهرستان شاهرود که در آن قیدشده معدن ۲۴۷ هزار و ۸۳۰ بوته درمنه و خار … را از میان برده است. این یعنی حجم وسیعی از غذای وحوش.
در این گزارش آمده است معدن ۴۱۳ درخت اُرس، ۸۲۶ بوته زرشک و سه هزار و ۳۰۵ گون را نابود کرده است، حلاجی همینطور اشاره می کند که جاده ساخته شده برای معدن به طول هفت هزار ۲۹۰ متر و به عرض ۱۲ متر یعنی هکتارها تخریب پوشش گیاهی را نابود کرده و این در شرایطی است که اصلاً نیازی به این جاده نبوده است زیر معدن یک راه دسترسی دیگر از روستای تاش داشته است.
پاک تراشی کوه شاهوار
امیرحسین ولیان دبیر جمعیت دیده بان طبیعت در تکمیل این مورد می گوید: منابع طبیعی ابتدا جاده ای را برای این معدن مصوب می کند اما معدن به آن عمل نکرده و راه دیگری را می سازد که در حقیقت اصلاً احتیاج به آن نبود و معدن به جهت اینکه دو کیلومتر مسیر رودخانه تاش را طی نکند و از جاده اصلی معدن تردد نداشته باشد این راه را خود سرانه می سازد که نشان داده است معدن اهل تخریب بی پروا است.
ولیان با اشاره به اینکه این جاده سازی و تخریب ها مجموعاً بیشتر از ۵۰ هکتار پوشش گیاهی و زیستگاه جانوری را تخریب کرده است، بیان می کند: مَثَل کاری که در شاهوار صورت گرفته بر بن شاخه نشستن و آنرا اره کردن است امروز شاهوار در حالی به دست معدن چیام تخریب می شود که همان شاخه ای که مردم بر روی آن نشسته اند کل منطقه شاهرود و بسطام است و اگر این شاخه بشکند حیات در شهرستان تهدید می شود.
وی می افزاید: بر خلاف ادعایی که مطرح می شود این معدن نیاز حیاتی کشور را تأمین می کند، فقط و فقط پنج درصد بوکسیت موردنیاز کشور از این معدن تأمین می شود از طرفی شرکت آلومینا به خاطر دو درصد سود بیشتر قید دیگر معادن خویش را زده و از شاهوار برداشت می کند اما سوال اصلی اینجا است که آیا این آمارها به تخریب منابع آبی، زیستگاه های جانوری، گیاهان و … می صرفد؟ این معدن نه اشتغالی برای شاهرود داشته و نه توانسته این شهرستان را توسعه دهد بنابراین مشخص نیست چرا باید این معدن پابرجا باشد.
نامه ائمه جمعه شاهرود و بسطام
این دوست دار طبیعت با اشاره به اینکه امروز معدن به دنبال تمدید پروانه و همینطور مطالعه بر روی پهنه هایی از قطار زرشک و نکارمن است، تصریح کرد: در صورت ادامه کار معدن این شرکت تا جنگل ابر پیش می رود و کسی هم جلودار آن نخواهد بود و تنها تخریب است که برای مردم شاهرود می ماند. از طرفی این مردم دیگر به واقع خسته شده اند و اگر این خرابی ها ادامه پیدا کند به واقعاً تبعات اجتماعی منفی آن متوجه جامعه خواهد بود.
حلاجی از دوست داران محیط زیست اما در ادامه سخنان خود به نامه مورخ ۱۶ بهمن ماه ۹۸ که توسط امامان جمعه شاهرود و بسطام به امضا رسیده به همراه طومار مردمی و مدارک تخریب محیط زیست در شاهوار اشاره می کند و می افزاید: این نامه تحویل سازمان بازرسی کل کشور شده است و از طرفی نامه هایی جداگانه هم به نهاد ریاست جمهوری و قوه قضائیه ارسال شده که مکمل آنها نامه نماینده سابق شاهرود و میامی در مجلس در تاریخ ۱۵ بهمن ماه ۹۸ است که در آن به تخریب های گسترده شاهوار و اسناد آن اشاره شده است.
تخریب زیستگاه قوچ او ریال
سعید آقایان یکی دیگر از پیشکسوتان حوزه زیست محیطی و کوهنورد با سابقه کشور هم با اشاره به اینکه شاهوار دارای اهمیت فراوانی از لحاظ منابع طبیعی، خاک، آب و.... است، تصریح کرد: تنها زیستگاه قوچ او ریال در جهان بخش هایی از افغانستان و البرز شرقی تا سمنان هستند که این نوع قوچ در شاهوار سابقاً به وفور دیده می شد ما در هیچ جای دیگر در جهان قوچ او ریال نداریم و حتی در ارتفاعات میانه البرز این نوع قوچ وجود ندارد و گونه آن با قوچ البرزی و بعد از آن با قوچ ارمنی جایگزین می گردد این یعنی تخریب شاهوار یکی از مهمترین زیستگاه های این نوع گونه جانوری در جهان را نابود می سازد.
وی با اشاره به اینکه برای بهره برداری پنج، ده و حتی ۲۰ ساله از یک معدن حاضر هستیم تمام گونه های گیاهی، طبیعی، خاک، آب، وحوش و … را مورد تخریب قرار دهیم و در نهایت هم چیزی دستگیرمان نشود. بنابراین انتظار است که مسؤلان به این امر ورود کنند.
ملاقات با استاندار سمنان
امام جمعه شاهرود دیگرکسی است که سخنان وی کمی امید را در دل های دوست داران محیط زیست تقویت می کند، حجت الاسلام عباس امینی با اشاره به لزوم پیشگیری از تخریب بیشتر در شاهوار، می گوید: بارها این مورد را در خطبه ها، جلسات و نامه نگاری ها تاکید کرده و از این پس هم می نماییم و معتقد هستیم که نباید این تخریب ها صورت گیرد.
امینی با اشاره به اینکه این مورد را با استاندار سمنان در میان گذاشته و از او خواستم تا تکلیف را روشن کند و اگر مقرر است بگویند که این معدن تخریب نداشته است این امر را صراحتاً به مردم اعلام نماید و اگر هم بر این موضع نیست دستور دهد تا به این مورد رسیدگی شود.
وی می افزاید: از استاندار همینطور درخواست مؤثران و محیط زیستی ها برای تحقق ملاقات با وی و عرضه مدارک را هم مطرح کردم.
امام جمعه شاهرود همینطور به حق حیات برای آیندگان و لزوم حفظ محیط زیست هم تصریح کرد و اظهار داشت: همانطور که تا کنون پیگیر مبحث شاهوار بوده ایم از این پس هم این مورد را دنبال خواهیم کرد.
موضع دولتی ها انکار و سکوت
موضع دولتی ها در این شش ساله همواره درباره شاهوار همین بوده است همگی یک صدا می گویند سند قاطعی در خصوص تخریب وجود ندارد و این در شرایطی است که حداقل ۳۰۰ برگ در اینباره سند به مراجع دولتی عرضه شده که از مهمترین آنها می توان به چندین نامه از جانب منابع طبیعی و محیط زیست و خانه کشاورز و شورای اسلامی شهرهای شاهرود و میامی، دانشگاه صنعتی و آزاد شاهرود و … اشاره نمود از طرفی گزارش مرکز پژوهش های مجلس مبین حجم وسیع تخریب ها است اما گویا همه اینها از نظر دولتی ها در شهرستان شاهرود و استان سمنان سند و مدرک نیستند.
در دیدگاه مسؤلان استان سمنان یک آزمایش که با هزینه خود معدن انجام شده قابل استناد است اما اسناد تهیه شده در آزمایشگاه آب و خاک ایران، مرکز پژوهش های مجلس، دانشگاه آزاد شاهرود، محیط زیست شاهرود، منابع طبیعی شاهرود، شورای شهر شاهرود، مدارک دیده بان طبیعت و «ان جی او» های محیط زیستی و حتی دیده های عقلانی از محل معدن هیچکدام مدرک نیستند!
مردم کار دشواری دارند
این نشان داده است که مردم شاهرود برای مطالبه تعطیلی دائمی معدن کار دشواری دارند و باید در چندین جبهه مبارزه کنند مردمی که تابحال بالغ بر پنج تجمع اعتراض آمیز انجام داده اند و مطالبات همین مردم سبب شد تا معدن ملزم به رعایت ۱۴ بند از الزامات محیط زیستی شود بندهایی که یکسال هم برایشان زمان خرید اما آن طور که حسینی شاهرودی نماینده سابق شاهرود و میامی در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: طبق تحقیقات صورت گرفته حتی یک مورد از این تعهدات هم به انجام نرسیده و به هیچ مرجعی اعلام نشده است و حتی تخریب های وسیع شاهوار را می توان با چشم هم حتی دید.
معدن اخیرا چند نهال کاج و اقاقیا را غرس کرده، اما سوال اصلی این است که اگر محیط زیست برای معدن مهم بود چرا در این شش سال مبادرت به درختکاری نکرده بود و همینطور چرا حالا که مجبور به این کار شده برای نمایش درختانی را غرس کرده و کوه شاهوار را شبیه پارکی کرده است که درختانش تا ۷۰ سال دیگر هم به یک و نیم متر نمی رسند چونکه رشد ارس سالانه یک سانتی متر هم نیست.
حیات شاهرود به شاهوار بستگی دارد
حسین علی سمیعی عضو شورای شهر شاهرود دیگر کسی است که سخن می گوید. او درباره تخریب منابع آبی شاهوار سخن می گوید منابعی که حیات بسطام و شاهرود به آن بستگی دارد، او همینطور به آزمایش آزمایشگاه آب و خاک ایران معتبرترین آزمایشگاه کشور در زمینه آب اشاره می کند و می گوید: آزمایش این آزمایشگاه نشان داد که هرچه به دامنه های پایین شاهوار نزدیک می شویم آب آلودگی بیشتری دارد تا جایی که آلاینده های فلزی آب که باید در حالت معمولی ۵۰ باشد در آب شاهوار ۲۵۰ بود یعنی پنج برابر حد مجاز.
نوبت به رستمی از اساتید دانشگاه می رسد او با اشاره به اینکه این نوع پاک تراشی و تخریب وسیع در هیچ جای دنیا دیده نمی گردد، می گوید: شما در هیچ کشوری نمی بینید که این رفتار را با منابع طبیعی خود کنند و هر بلایی که بخواهند بر سر زمین و منابع آن بیاورند.
وی با اشاره به اینکه زندگی مردم شرق استان سمنان به شاهوار بستگی دارد، بیان داشت: شاهوار تنظیم کننده گرادیان و دمای هوای شاهرود و بسطام است از طرفی به نظر می آید برخی افراد دست به دست هم داده اند تا کشور را به نابودی بکشانند وگرنه این حد از تخریب ها در فکر کسی هم نمی گنجد.
نابودی زیستگاه جانوری
این استاد دانشگاه همینطور با تاکید بر اینکه شاهوار مذاکره پذیر نیست چون که مردم برای حق مسلم خودشان مذاکره نمی کنند، اظهار داشت: مگر ایران بر روی حق موشکی خود با غرب مذاکره می کند که مردم ما برای حق حیاتشان حق برخورداری از آب، زندگی، گیاهان، وحوش و … مذاکره کنند؟ شاهوار همه چیز ما است و ما می گوئیم شاهوار قابل مذاکره نیست.
رستمی به پاک تراشی کوه اشاره می کند. پاک تراشی که هیچ چیز برای شاهوار باقی نگذاشته و دیدن صحنه های آن قلب هر انسان آزادمردی را جریحه دار می سازد. انسان آزاده مگر می تواند تبدیل شدن کوه هایی که روزی زیستگاه جانوری بودند به دره را ببیند و تاب آورد.
شاهوار امروز در حالی نابودشده که سه گونه گیاهی منحصر به فرد در دنیا به نام این کوه ثبت شده است، شاهوار هر ساله بیشتر از ۵۰۰ کوهنورد حرفه ای را از سراسر کشور به خود جذب می کرد اما سال ها است که دیگر این افراد به شاهرود نمی آیند و اگر هم بیایند صعودی یک روزه با هدف پشتیبانی از شاهوار برنامه ریزی می کنند. این تخریب ها رفتاری نبود که زیبنده کوهی چون شاهوار باشد. کوهی که گرادیان هوای منطقه را تنظیم می کند زیستگاه جانوران و گیاهان منحصر به فرد است.
باطله ها مشرف به روستای تاش
فرصت اندک است باید بازگشت، خودرو ها در راه بازگشت قرار می گیرند سابقاً اگر گروهی می خواستند به شاهوار بروند باید برنامه ریزی دو روزه ای را می کردند اما امروز با یک خودرو می توان ۴۵ دقیقه ای از میدان خروجی شهر شاهرود به ۲۰۰ متری قله رسید آن هم به علت پاک تراشی کوه.
ارتفاع سنج عدد سه هزار و ۵۹۰ را نشان می دهد، شاهوار تقریباً حدود سه هزار و ۹۶۰ متر است یعنی کافی است از اینجا چند متری را کوهنوردی نماییم تا از بلندترین معدن ایران به بلندترین قله البرز شرقی برسیم! آن هم به علت اینکه معدن درست تا پای قله جاده ای ساخته که در آن دو لودر از کنار هم می توانند عبور کنند.
در راه باطله هایی که روی هم تل انبار شده و درست در نزدیکی روستای تاش قرارگرفته اند دیده می شود، باطله هایی که بعضاً ارتفاعی ۳۰ متری دارند و کافی است که یک باران و سیلاب در شاهوار رخ دهد تا تمام تاش را زیر گل فرو ببرد و آن وقت است که هلال احمر باید سگ های زنده یابش را به تاش بیاورد تا شاید بتواند فردی را زنده از زیر گل و لای بیرون آورد … اگر آن فرد شانسی برای زنده ماندن داشته باشد.
تخریب برای شاهرود منفعت برای جاجرم
این روزها معدن کوه را تخریب کرده بوکسیت آنرا برده و خاکش را برای ما تل انبار کرده است این کاری است که با شاهوار صورت داده اند تخریب آنقدر وسیع است که نمی توان آنرا به شکل اول درآورد دیگرگونه گیاهی نیست که بخواهد ترمیم شود. تنها در شش سال گذشته پنج خرس قهوه ای که زیستگاه آنها شاهوار است در شمال شاهرود تلف شده اند که دلیل مرگشان هم تبعید از زیستگاهشان و تصادف با خودرو و دیگر عوامل بوده است.
همان موضوعی که محمد درویش کارشناس محیط زیست درباره آن گفته بود الماس را از شاهرودی ها گرفتند و به جایش به آنها یک شکلات یا آب نبات چوبی دادند! این داستان غم بار شاهوار است و معدنی که شش سال است آنرا تخریب می کند و هنوز این سوال برای ۲۸۶ هزار نفر از مردم شاهرود بی جواب است که این معدن چه فایده ای برای شهرمان داشته است که این گونه خسارتش را باید ما تحمل نماییم.
شرکت آلومینا بالغ بر ۲۰ معدن دیگر در کنار شاهوار را هم دارد که می تواند از آنها برداشت کند اما عیار بوکسیت شاهوار نمی گذارد سمت آنها بروند از طرفی اینجا مسؤلان دولتی ساکت هستند و دستگاه قضا هم بی تفاوت است پس چرا باید قید شاهوار را زد آن هم این لقمه چرب و نرم و بی دردسر.
شاهوار امروز درگیر شرکتی است که در میامی، دامغان و جاجرم و… معدن دارد اما نمی خواهد از شاهوار دل بکند. منابعی که حتی سه درصد کل بوکسیت ایران را هم تأمین نمی کند پس تعطیلی آن ضربه ای به اقتصاد کشور نخواهد زد. این روزها مطالبه مردم شاهرود عدم تمدید مجوز معدن به علت تخریب های محیط زیستی است و طومار مردم این شهرستان به بیت رهبری و سازمان بازرسی کل کشور هم ارسال شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب