خزر ارومیه می شود؟
مازندران عضو هیئت علمی گروه علوم دریایی و اقیانوس شناسی دانشگاه مازندران در پاسخ به این سؤال كه آیا امكان دارد دریای خزر، روزی به سرنوشت دریاچه ارومیه گرفتار و خشك شود، خاطرنشان كرد: این قیاس خیلی درست نیست، چون كه كاسپین از نظر وسعت دریا و حوزه آبریز حدود ۸۰ برابر از دریاچه ارومیه بزرگ تر است پس نوسانات آن هم به نسبت بلند مدت تر است.
عبدالعلی موحدنیا در گفتگو با ایسنا با اشاره به بررسی وضعیت زیست محیطی دریای کاسپین، اظهار نمود: دریای خزر بزرگترین دریاچه روی زمین با مساحتی بیشتر از ۳۷۰ هزار کیلومتر مربع پنج برابر بزرگتر از دومین دریاچه بزرگ کره زمین بوده که از نظر بزرگی و میزان آب از خیلی از دریاها بزرگ تر است.
وی اضافه کرد: این دریا در بین پنج کشور به صورت مشترک قرار گرفته و ۱۳ استان ساحلی در این پنج کشور با جمعیتی حدود ۱۲ میلیون نفر را در بر گرفته که این جمعیت عموما در سواحل جنوبی و غربی مستقر هستند.
عضو هیئت علمی گروه علوم دریایی و اقیانوس شناسی دانشگاه مازندران با اشاره به اینکه مهم ترین فعالیت اقتصادی در دریای کاسپین شیلات و آبزی پروری است، تصریح کرد: به صورت کلی بهره وری از منابع زنده دریا، کشتیرانی و حمل و نقل دریایی و برداشت نفت و گاز و صنایع پائین دستی در رابطه با آن همچون فعالیتها بوده و با عنایت به گستردگی این دریا و میزان بهره برداری انجام شده از آن، کشتیرانی و تجارت دریایی در سطح این دریا برقرار است.
موحد نیا با تاکید بر اینکه حمل و نقل دریایی بین این دریا و دریاهای آزاد از راه آبراهه ساخته شده بین دو رود «ولگا» و «دن» برقرار است، اظهار داشت: یکی از برترین خصوصیت های این دریا، این است که به واسطه جدایی چند میلیون ساله از دریاها، دارای تنوع زیستی ویژه با گونه های بومی و خاص در یک منطقه است.
وی افزود: بر مبنای منابع و اطلاعات موجود حدود ۴۰۰ گونه از موجودات زنده این دریا، بومی همین منطقه هستند و همچون گونه های پرارزش و منحصر به فرد انواع ماهیان خاویاری، فک کاسپین بعنوان تنها پستاندار دریایی و یا ماهی سفید است که وجود اکوسیستم منحصر به فرد که مستقیم یا غیر مستقیم در ارتباط با دریا هستند، مانند تالاب ها و مصب های رودخانه ها، خلیج های متصل به این دریا و جزیره ها و شبه جزیره ها از پتانسیل های قابل توجه این دریا است.
موحد نیا اظهار داشت: با عنایت به داده های موجود می دانیم که در طول دوره های مختلف زمین شناسی، مساحت دریا در بیشترین و پایین ترین میزان خود بسیار تغییر کرده و حتی تا چند برابر رسیده است اما گاهی به اندازه ای وسیع بوده که در بعضی زمان ها از راه تنگه هایی به دریاچه «آرال» در شرق و دریای «آزفت» در غرب راه داشته است.
وی با اشاره به اینکه در یک قرن اخیر هم نوسانات سطح دریا وجود داشته و تا سه متر ارتفاع سطح دریا تغییر کرده است، افزود: سطح تراز نسبت به سطح دریای آزاد بین منفی ۲۶ تا منفی ۲۹ متر متغیر بوده از ۴۰ سال پیش به مدت ۱۵ سال، بیشتر از دو متر از سطح دریا بالاتر آمده و بخش های زیادی از سواحل و جزایر همچون «آشوراده» در دهه های ۷۰ هجری شمسی به زیرآب رفته بود و این بالا و پایین آمدن آب دریای خزر طبیعی است.
عضو هیئت علمی گروه علوم دریایی و اقیانوس شناسی دانشگاه مازندران اظهار داشت: بخش مهمی از این افزایش و کاهش سطح تراز کاسپین در چند دهه اخیر، در کنار تغییرات اقلیمی، به تنظیم ارتباط دریا با خلیج «قره باغلو» در ترکمنستان و راه اندازی سدهای مختلف در رودهای منتهی به این دریا یا منحرف کردن مسیر رودها به سمت دریا برمی گردد و این یکی از متغییرهایی است که در سطح دریا اتفاق می افتد و بر روی آن موثر است.
موحد نیا تصریح کرد: امروزه مواردی همچون صید بی رویه، تخریب یا تغییر در زیستگاه ها، آلودگی های زیست محیطی و تغییرات آب و هوایی نیز، محیط زیست و خیلی از موجودات دریایی را تهدید کرده و انواع آلودگی ها در دریا و از حوزه آبریز به سمت دریا می آید.
وی با اشاره به اینکه رودخانه های گوناگونی به دریا می ریزد که از حوزه های آبریزی به اندازه ۳.۵ میلیون کیلومتر مربع جاری هستند، خاطرنشان کرد: این حوزه آبریز مساحت بیشتر از دو برابر کشور ایران را داشته و این جریان همانگونه که عامل تغذیه، ادامه حیات، محل زاد و ولد و مهاجرت خیلی از آبزیان با ارزش است به علت انتقال محتویات آلاینده و تهدیدات مختلف، باعث صدمه به محیط زیست و موجودات دریای کاسپین می تواند باشد.
عضو هیئت علمی گروه علوم دریایی و اقیانوس شناسی دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: به صورت کلی، رشد فزاینده استخراج نفت و گاز بخصوص توسط قزاقستان و آذربایجان در ۱۵ سال گذشته، رشد جمعیت انسانی در حاشیه این دریا در چند دهه اخیر و توسعه فعالیت انسانی و حمل و نقل دریایی، حوادث طبیعی و غیرطبیعی در دریا، باعث ورود میزان هنگفتی از انواع آلاینده ها و زباله های شهری و روستایی تا پساب های کشاورزی و فاضلاب های صنعتی به دریای کاسپین شده است.
موحد نیا اظهار داشت: آلاینده ها اثرات متنوعی بر موجودات زنده و محیط زیست چه از نظر سرعت و شدت، و چه از نظر ماندگاری و انتقال به سایر سطوح جنبه های زیستی و محیطی دارند.
وی اضافه کرد: با ورود آلاینده های شیمیایی و فلزات سنگین به محیط های آبی و افزایش آن در آب و رسوبات دریا، میزان آلایندگی این آلاینده ها در بدن برخی موجودات زنده مستقیما افزایش می یابد و به بدن برخی دیگر مانند انسان ها به صورت غیر مستقیم به علت تغذیه از موجودات آلوده شده منتقل می شود.
عضو هیئت علمی گروه علوم دریایی و اقیانوس شناسی دانشگاه مازندران با اشاره به اینکه فارغ از مباحث آلایندگی حتی تغییرات کوچک در اکوسیستم امکان دارد اثرات جبران ناپذیری داشته باشد، اظهار نمود: هر گروه از آبزیان اگر با تهدیدی مواجه شود، علاوه بر اینکه صدمه می بیند به بقیه اجزای اکوسیستم هم تعمیم داده می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب