به بهانه درخواست سازمان محیط زیست برای ادغام؛
سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها، آبی که در یک جوی نمی رود
ادغام دو سازمان محافظت از محیط زیست و جنگلها، دهه هاست که بعنوان یک ایده مطرح گردیده است. در دیماه سال جاری هم رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با درخواست رسمی از رئیس جمهوری خواهان اجرای این طرح شد. رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست ضمن توضیح سیر تاریخی این مورد می گوید: هم اکنون با ادغام این دو سازمان، طرفی که صدمه خواهد دید، محیط زیست است.
معصومه ابتکار در گفت و گو با ایسنا درباره طرح ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها و مراتع تصریح کرد: مبحث ادغام این دو سازمان طی سال ها بارها مطرح گردیده است حتی یک مرتبه در اواخر سال ۱۳۵۸ و دوره ریاست مرحوم تقی ابتکار با حکم شورای انقلاب که در آن زمان حکم قانون را داشت، سازمان جنگلها با سازمان حفاظت محیط زیست ادغام و زیرمجموعه سازمان حفاظت محیط زیست شد.
وی ضمن اشاره به چالش های این طرح افزود: سازمان حفاظت محیط زیست از این طرح استقبال کرد اما سازمان جنگلها مقاومت شدیدی نشان داد. بخش جنگلبانی به شدت معترض بود و حتی تهدید به اعتصاب کرد و دولت موقت به دلیل فشارهای سنگین و مخالفت های زیاد تصمیم به لغو این طرح گرفت البته مشکلات تنها به بخش جنگلبانی ختم نمی شد و نبود حق بهره برداری و تفاوت نگاه دو سازمان هم از موارد مورد بحث بود. نگاه سازمان حفاظت محیط زیست، حفاظتی است و به جز حیات وحش در موارد دیگر اختیارات بهره برداری ندارد. عمده نقش و مسئولیت این سازمان، حفاظت و سیاست گذاری در جهت توسعه پایدار می باشد. به هر حال بعد از چند ماه این حکم لغو شد و به وضعیت سابق برگشت.
اگر ادغام درست انجام می شد، می توانست مفید باشد
ابتکار ضمن اشاره به مفید بودن آن طرح و ادغام این دو سازمان در سالهای نخست بعد از انقلاب اظهار داشت: از نظر من آن زمان ادغام دو سازمان درست بود و با ادغام محیط بانی و جنگلبانی نگاه متفاوتی در برابر مراتع ایجاد می شد. تلاش ها برای اجرای این طرح تا دولت هفتم و هشتم هم ادامه داشت چونکه روند تخریب مراتع و چرای دام از کنترل خارج شده بود و مشکلاتی در حوضه آبخیز وجود داشت.
وی اضافه کرد: مبحث جنگلها و پهنه های زیستی در زمان مسئولیتم در سازمان حفاظت محیط زیست اهمیت زیادی داشت و بعنوان کانون های اصلی تنوع زیستی شناخته می شدند ازاین رو طرح ادغام عرضه شد و حتی در یکی از کمیسیون های دولت رای آورد اما با مخالفت جدی وزیر جهاد کشاورزی وقت این رای برگشت. در دولت های هفتم و هشتم مطالعات زیادی روی مضرات و منافع این طرح انجام شد که آن موقع همه موافق این طرح بودیم. بعد از آن مسائل و مشکلاتی مانند تغییر کاربری برای بهره برداری از جنگلها عنوان شد.
رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست افزود: خیلی از طرح ها در آن دوره به مشکل برخوردند. طرح کاداستر که طرح بسیار مهمی است با مخالفت و تاخیر مواجه گردید. طرح های دیگر هم مانند آمایش سرزمین و مدیریت عرصه های سرزمینی که از همان سال ها دنبال می شد، به سازمان برنامه داده شد و مورد مخالفت قرار گرفت البته این طرح در اواخر دولت دوازدهم با نگاه محافظت از ظرفیت زیستی تصویب گردید.
طرح های جایگزین و نگاهی که حتی در گفتمان تعارض دارد
ابتکار در ادامه ضمن اشاره به طرح های جایگزین ادغام این دو سازمان اظهارکرد: طرح ادغام به نتیجه نرسید و به دنبال آن روش های دیگری مانند افزایش مساحت پهنه های جنگلی بعنوان مناطق حفاظت شده در دستور کار قرار گرفت که افزایش ۱۱ درصدی مساحت این مناطق و اضافه شدن پارک های ملی پابند و کیاسر به فهرست مناطق حفاظت شده از آن جمله بود همینطور سعی کردیم بهره برداری تجاری از جنگلها متوقف شود تا بتوانیم نظارت ها را بر این مناطق بیشتر نماییم.
رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در اواخر دولت هشتم هم بحث ممنوعیت بهره برداری از معادن در جنگلها و توقف فعالیت کارخانه های کاغذ و چوب برپایه سیاست های آمایشی و ضوابط استقرار عنوان شد که متاسفانه در دولت های نهم و دهم خیلی از آنها برگشت خوردند و برعکس ۵۰ واحد بهره برداری جدید چوب و کاغذ به وجود آمد. از اقدامات مفید در دولت یازدهم که به نتیجه رسید ولی کمتر انعکاس یافت، عرضه ۱۵ لایحه و تصویب برخی از مهم ترین آنها مثل قانون هوای پاک، پشتیبانی از محیط بانان، حفاظت، احیا و مدیریت تالاب های کشور و پشتیبانی از حیوانات بود که آخری در دولت دوازدهم به نوبت تصویب رسید.
وی اضافه کرد: از دیگر مشکلات، یارانه پنهان برای چرای دام و مجانی بودن پروانه چرای دام بود. در واقع دامدار احساس نمی کرد نسبت به مرتع مسئولیتی دارد. اعتقاد داشتیم که جنگل باید برای هر دامدار قرارداد بیاورد و تعرفه چرای دام واقعی شود تا دامدار احساس نکند، مرتع مجانی است. از اشتباهات صورت گرفته هم واگذاری مرجعیت تنوع زیستی به وزارت جهاد کشاورزی بود که ذاتا نگاه بهره برداری دارد و حتی بخشی از حشرات را آفت می داند.
رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به تعارض گفتمان میان دو سازمان جنگلها و مراتع و سازمان حفاظت محیط زیست اظهارکرد: در مجموع در دولت یازدهم بحث ادغام به دلیل پیچیدگی ها و تعارضاتی که حتی در گفتمان هم وجود داشت، دنبال نشد. این تعارض خویش را در حاکمیت نسبت به منابع طبیعی و تنوع زیستی نشان می داد.
وی تصریح کرد: از نظر من اگر این تناقضات درست مدیریت می شد، از بین می رفت و نگاه متعادلی در مدیریت پایدار جنگلها ایجاد می شد اما مقاومت در مقابل طرح های حفاظتی به شدت بالا بود و هست حتی ممنوعیت بهره برداری تجاری جنگلها که با همکاری مجلس قبل تصویب و اجرا شد هنوز با مخالفت روبروست و تلاش می شود تا این قانون در برنامه هفتم توسعه جایی نداشته باشد. اگر قوانین اصلاح می شد و تقویت نهادهای مدنی و جوامع محلی روستایی صورت می گرفت، به طرح ادغام می شد که امیدوار بود اما حالا که تعارضات تا این میزان بالا گرفته است و اجرای این طرح دیگر توجیه منطقی ندارد.
طرح ادغام، نوشدارویی که «الان» بعد از مرگ سهراب است
رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست با تکیه بر نتایج منفی ادغام سازمان جنگلها و سازمان حفاظت محیط زیست هم اکنون اظهار نمود: اگر ادغام این دو سازمان در وضعیت فعلی صورت گیرد، طرفی که صدمه خواهد دید سازمان حفاظت محیط زیست است که بعد از ادغام، زیر مجموعه یک معاونت بزرگ تر خواهد شد، در حالیکه حالا سازمانی مستقل زیر نظر نهاد ریاست جمهوری است. سازمان هم اکنون اختیارات خوبی دارد که البته بعضی از آنها مانند کنوانسیون تنوع زیستی باید به سازمان حفاظت محیط زیست برگردد. در صورت ادغام نکته خطرناک این است که معلوم نیست کدام سازمان نقش حاکمیتی و اختیارات را خواهد داشت و کدام ناظر خواهد بود؟
ابتکار در انتها ضمن اشاره به تجربه های پیشین در این حوزه اظهار داشت: ادغام جهاد و وزارت کشاورزی هم تبعاتی داشته است و این دستگاه ها مورد سو استفاده رانت خواران و دلالان قرار گرفته اند. ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلها حالا و در اوضاع فعلی مفید نیست و باید روی موارد دیگری مانند قانون محافظت از جنگلها، قانون محافظت از تالاب ها، حفاظت آب و خاک و هوا و پیشگیری از بهره برداری از جنگلها تمرکز شود. آمایش سرزمین هم باید با جدیت پیگیری و شورایعالی محافظت از محیط زیست تقویت شود. اگر می توانستیم ادغام را بشکلی انجام دهیم که منجر به نگاه حفاظتی شود، شرایط خوبی ایجاد می شد ولی بعید به نظر می آید که چنین اتفاقی بیفتد. قدرت لابی گری در شرایط فعلی در اختیار سمت مقابل است و سازمان حفاظت محیط زیست فعلاً دست پایین تر را در صورت ادغام خواهد داشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب