کیادلیری:
۹۰ درصد آتشسوزی جنگلها منشأ انسانی دارد
به گزارش حیوان خانگی، معاون سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: بیشتر از 90 درصد آتشسوزی جنگلها و مراتع، چه در ایران و چه در سطح جهان، منشأ انسانی دارد.
به گزارش حیوان خانگی به نقل از مهر، نشست رسانه ای تشریح اقدامات و دلیلهای آتشسوزی در منطقه الیت و گزارش اخیر مجلس شورای اسلامی با حضور هادی کیا دلیری معاون آموزش و مشارکت های مردمی بامداد امروز در سازمان محیط زیست اجرا شد. هادی کیادلیری، معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، با اخطار نسبت به تغییر ماهیت آتشسوزی های جنگلی در کشور اظهار داشت: الگوهای زمانی و مکانی آتشسوزی ها بطور جدی تغییر کرده است؛ به شکلی که امروز در مناطقی شاهد آتش هستیم که قبل تر سابقه نداشت و حتی در فصل هایی که اصولا نباید آتشسوزی رخ می داد، حال این پدیده مشاهده می شود. وی با اشاره به اینکه شدت و حدت آتشسوزی ها نسبت به گذشته بطور محسوسی افزایش پیدا کرده، اضافه کرد: این تغییرات نشان داده است که آتشسوزی ها دیگر در چهارچوب شرایط طبیعی گذشته قرار ندارند. این وضعیت نه فقط جهت ما بعنوان مدیران یک غافلگیری ایجاد می کند، بلکه برای حیات وحش نیز خیلی خطرناک است؛ حتی گونه هایی که قبل تر با شرایط طبیعی سازگار بودند، حال امکان دارد کاملا غافلگیر شوند.
۱۸ هزار هکتار آتشسوزی در یک دهه اخیر
کیادلیری ضمن اشاره به آمار آتشسوزی ها در کشور اظهار داشت: به طور متوسط در ۱۰ سال اخیر، بالاتر از ۱۸ هزار هکتار از جنگل های کشور گرفتار آتشسوزی شده اند و در تعدادی سال ها این رقم به بیشتر از ۵۰ هزار هکتار نیز رسیده است. بگفته او، باتوجه به ادامه تغییرات اقلیمی و خشکسالی های موجود، باید انتظار داشت که در سالهای آینده با چالش های جدی تری مواجه شویم.
بی سابقه بودن آتشسوزی در شمال کشور
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به وضعیت شمال کشور تاکید کرد: آن چه امروز در تعدادی مناطق شمالی کشور مشاهده می شود، کاملا بی سابقه است. در فصل هایی که معمولا باید با رطوبت بالا و حتی بارندگی های سنگین مواجه باشیم، حال شرایط به شکلی است که زمینه برای آتشسوزی فراهم شده؛ در حالیکه چنین وضعیتی قبل تر وجود نداشت. وی اضافه کرد: خشکسالی در شمال کشور از ارتفاعات شروع شده است. بررسی های چندساله نشان داده است که یخچال های طبیعی ما از بین رفته اند، رودخانه ها درحال فصلی شدن هستند، چشمه ها زودتر از موعد خشک می شوند و جنگلها نیز از مناطق بالادست گرفتار لطمه شده اند. مناطقی که امروز درگیر آتشسوزی هستند، همان قسمتهایی اند که در سالهای گذشته با بیماریهای مختلف جنگلی مواجه بوده اند و این ها نشانه های آشکار خشکسالی است.
آتش سوزی ها دیگر بحران فصلی نیستند
کیادلیری با تاکید بر این که نباید آتشسوزی ها را فقط بعنوان یک بحران فصلی دید، خاطرنشان کرد: زین پس، این مشکلات بهیچ وجه فصلی نیستند. ما باید بصورت دائمی برای آنها آماده باشیم. همان گونه که قبل تر هم گفته شده، آمادگی مستمر یک ضرورت است، نه یک اقدام مقطعی.
۹۰ درصد آتشسوزی ها منشأ انسانی دارد
وی ضمن اشاره به علل وقوع آتشسوزی ها اظهار داشت: بالاتر از ۹۰ درصد آتشسوزی ها، چه در ایران و چه در سطح جهان، منشأ انسانی دارند. این حقیقت پیام خیلی روشنی برای ما دارد؛ این که آموزش و پیشگیری در این عرصه، حتی از خرید تجهیزات هم مهم تر است. وی ادامه داد: اگر بطور جدی روی آموزش، اطلاع رسانی و پیشگیری کار شود، میتوان بخش عمده ای از این ۹۰ درصد را کاست. البته لازم است بررسی شود که چه سهمی از این آتشسوزی ها سهوی و چه میزان عمدی است. اگر سهوی باشد، با آموزش میتوان آنرا برطرف کرد و اگر عمدی باشد، باید انگیزه ها شناسایی و با آنها برخورد شود.
نقش کلیدی آموزش و اطلاع رسانی
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: بخش آموزش و اطلاع رسانی می تواند نقش خیلی مؤثری در کاهش آتشسوزی ها داشته باشد. هرچند عوامل و ملاحظات فنی دیگری نیز وجود دارد که در صورت نیاز میتوان در رابطه با آنها صحبت کرد، اما آن چه امروز بعنوان نماد و نمونه ای برجسته از آتشسوزی ها مطرح شده، نیازمند بررسی دقیق است؛ این که چه اتفاقی افتاده، چه اقداماتی می توانست صورت گیرد، چرا مهار آتش طول کشیده و آیا این شرایط از نظر علمی قابل تبیین است یا خیر. کیادلیری اظهار داشت: در صورت وجود هرگونه سوال یا احتیاج به توضیحات بیشتر، آماده پاسخگویی و ارایه توضیحات فنی به کارشناسان و رسانه ها هستم.
کاهش تعداد آتشسوزی ها به معنای کاهش خطر نیست
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، ضمن اشاره به وضعیت آتشسوزی ها در مناطق طبیعی کشور اظهار داشت: بخش قابل توجهی از آتشسوزی ها ناشی از بی احتیاطی انسان هاست؛ خصوصاً در زمان حضور گردشگران در طبیعت. این بی احتیاطی ها گاهی خیلی ساده و پیش پاافتاده به نظر می رسند، اما نتایج سنگینی به دنبال دارند؛ همچون رها کردن ته سیگار، روشن کردن آتش بدون رعایت اصول ایمنی یا خاموش نکردن کامل آن. وی ادامه داد: در خیلی از موارد، منشأ آتشسوزی ها نه لزوماً تخریب عمدی، بلکه رفتارهای ناآگاهانه و غیرمسئولانه است. البته در تعدادی مناطق، عوامل دیگری نیز دخیل هستند؛ همچون نیازهای معیشتی یا آزمندی برخی افراد که برای تصرف زمین یا گسترش اراضی خود مبادرت به سوزاندن پوشش گیاهی می کنند. با این وجود، این موارد در مقایسه با آتشسوزی های ناشی از بی احتیاطی گردشگران و استفاده کنندگان از طبیعت، سهم کمتری دارند. معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: برنامه هایی برای کاهش این گونه حوادث درنظر گرفته شده، اما حقیقت این است که این برنامه ها هنوز محدود و ناکافی هستند و احتیاج به تقویت جدی دارند. شرایط اقلیمی و تغییرات آب وهوایی نیز سبب شده الگوی آتشسوزی ها تغییر کند. خشکسالی های مداوم، افزایش دما و کاهش رطوبت، سبب شده پوشش گیاهی خیلی مستعد اشتعال شود و حتی یک جرقه کوچک به حریقی گسترده تبدیل گردد. کیادلیری ضمن اشاره به آمار آتشسوزی ها اظهار داشت: در تعدادی مناطق، تعداد فقرات آتشسوزی نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است. این کاهش تا حدی می تواند نتیجه افزایش آگاهی عمومی و آموزش هایی باشد که به مردم داده شده و سبب شده در تعدادی موارد، رعایت بیشتری صورت بگیرد. اما نکته نگران کننده این است که همزمان با کاهش تعداد آتشسوزی ها، شدت و وسعت آنها افزایش پیدا کرده است. وی توضیح داد: بعنوان مثال، اگر در گذشته در یک بازه زمانی مشخص حدود ۲۰۰ مورد آتشسوزی کوچک رخ می داد، امروز امکان دارد تنها ۲۰ مورد آتشسوزی ثبت گردد، اما همان ۲۰ مورد به علت شرایط محیطی و اقلیمی جدید، از نظر شدت، سرعت گسترش و سطح تخریب، خیلی گسترده تر و مخرب تر هستند. این مورد نشان داده است که صرف کاهش تعداد حوادث، معیار مناسبی برای ارزیابی وضعیت نیست و باید به ابعاد و نتایج هر آتشسوزی نیز توجه کرد.
کوچک ترین بی احتیاطی می تواند به یک بحران بزرگ زیست محیطی تبدیل شود
معاون سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار داشت: تغییر رفتار مردم نقش کلیدی در کنترل این وضعیت دارد. هرچند در تعدادی موارد شاهد بهبود رفتار و افزایش رعایت اصول ایمنی هستیم، اما همچنان بخش زیادی از جامعه نسبت به حساسیت طبیعت و شرایط شکننده فعلی آگاهی کافی ندارند. در وضعیت فعلی، کوچک ترین بی احتیاطی می تواند به یک بحران بزرگ زیست محیطی تبدیل گردد. کیادلیری تاکید کرد: رویارویی با آتشسوزی های طبیعی نیازمند تلفیقی از آموزش مستمر، مشارکت مردمی، نظارت مؤثر و درنظر گرفتن حقیقت های جدید اقلیمی است. بدون اصلاح رفتارهای فردی و افزایش مسئولیت پذیری عمومی، حتی بهترین برنامه های حفاظتی نیز نمی توانند از افزایش شدت و گستره آتشسوزی ها جلوگیری نمایند. کیادلیری اضافه کرد: در تعدادی موارد، نیروها به منطقه می رفتند، متوجه می شدند یکی دو درخت درحال سوختن است، آنرا خاموش می کردند و بازمی گشتند، اما سه روز بعد باردیگر با من تماس می گرفتند و می گفتند دو درخت دیگر هم گرفتار آتشسوزی شده است. وی ضمن اشاره به بررسی های فنی انجام شده در منطقه اظهار داشت: نکته مهمی که وجود داشت این بود که وقتی ما جهت بررسی به منطقه رفتیم و صحبت از پراکندگی آتش می شد، حتی در ابتدا این تصور وجود داشت که شاید فرد یا اشخاصی بصورت عمدی درحال ایجاد آتش هستند یا کسی دارد منطقه را اذیت می کند. اما پس از بررسی های دقیق مشخص شد که جنس آتش، آتش سطحی و زیرزمینی است. معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: این نوع آتشسوزی یکی از خطرناک ترین انواع آتش است، چونکه به سادگی قابل تشخیص نیست. در این موارد بحث آتش خور مطرح می شود، اما در چنین شرایطی مبارزه مستقیم کاملا اشتباه است؛ در حالیکه متاسفانه چنین حمله مستقیمی از طرف نیروها اتفاق افتاده بود. وی ادامه داد: اتفاقی که در عمل افتاده بود این بود که نیروها بصورت مستقیم به آتش حمله می کردند، اما نتیجه آن تخریب بیشتر بود. ما فورا تصمیم گرفتیم با فاصله حدود ۱۵۰ متری مستقر شویم و اعلام کردیم که آتش را رها کنند و تمرکز بر پیشگیری از پیشروی آن باشد. کیادلیری اضافه کرد: در این راستا، برای محافظت از مناطق حساس تر، مبادرت به راه اندازی آتش بُر کردیم. در مجموع حدود ۱۶ هزار و ۷۰۰ متر آتش بُر تا پایین منطقه راه اندازی شد، با عرض ۱۵ متر، که کار خیلی سخت و طاقت فرسایی بود. پاکسازی این مسیرها واقعا دشوار بود، اما نتیجه داد و آتش بطور کامل متوقف گردید. وی اظهار داشت: بمحض این که نیروها در منطقه مستقر شدند و کنترل محیط را در چند شهر اطراف در دست گرفتند، آتشسوزی بطور کامل متوقف گردید. بعد از آن، ما بتدریج سراغ حمله مستقیم به کانون های مشخص رفتیم، آن هم با رعایت اصول فنی. معاون سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اهمیت آموزش اظهار داشت: شناخت این تکنیکها و آموزش آنها خیلی حائز اهمیت می باشد، خصوصاً در مورد آتش های زیرزمینی. این نوع آتش ها خیلی خطرناک هستند و اگر دقت نکنید، حتی پس از بارندگی برف هم باردیگر فعال می شوند. وی ادامه داد: حتی یک روز پس از بارندگی برف، با من تماس گرفتند و گفتند که در نقطه ای دیگر، آتش زیرزمینی با یک جریان هوا باردیگر شعله ور شده است. در تعدادی نقاط، دمای زمین آن قدر بالا بود که واقعا قابل تصور نبود. کیادلیری تصریح کرد: به همین دلیل، مناطقی که بعنوان نقاط داغ شناسایی شده بودند، مجدداً بررسی و پایش شدند و اگر این نکته را مطرح نکنم، حق مطلب ادا نمی شود؛ چونکه این تجربه نشان داد بدون شناخت فنی و آموزش تخصصی، رویارویی با آتشسوزی های طبیعی می تواند نه تنها بی اثر، بلکه مخرب باشد.
رد ادعاهایی بر مبنای نقش برخی درختان در افزایش آتشسوزی های جنگلی
هادی کیادلیری، معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، با رد ادعاهایی بر مبنای نقش برخی درختان در افزایش آتشسوزی های جنگلی، تاکید کرد: این درختان نه تنها عامل آتشسوزی نیستند، بلکه به علت رطوبت بالاتر، بعنوان سدهای طبیعی در مقابل گسترش سرعت و شدت آتشسوزی های سطحی عمل می کنند و از این نظر هیچ گونه مشکل ساز نیستند. وی ضمن اشاره به وضعیت حفاظتی این مناطق اظهار داشت: این مناطق کاملا حفاظت شده هستند و مطابق قانون، خصوصاً در چهارچوب برنامه هفتم توسعه، برداشت شیره درختان یا هرگونه بهره برداری از آنها ممنوع می باشد. با این وجود، بجای پرداختن به ضعف های مدیریتی و اجرای قانون، این گونه عنوان می شود که این درختان عامل آتشسوزی هستند؛ در حالیکه چنین ادعایی از نظر علمی پایه ای ندارد. کیادلیری اضافه کرد: اگر قرار باشد این منطق را بپذیریم، باید بگوییم در جنگل های شمال کشور که حدود هزار هکتار از آنها بعنوان جنگل های شاهد یا مناطق بدون بهره برداری شناخته می شوند و هیچ گونه دخل و تصرفی در آنها صورت نمی گیرد، باید همواره شاهد آتشسوزی باشیم، در حالیکه چنین چیزی حقیقت ندارد. معاون سازمان حفاظت محیط زیست همینطور به ادعای کانون آفت بودن این درختان پاسخ داد و اظهار داشت: انتظار می رود حداقل یک نمونه مشخص از این آفات معرفی شود. این درختان محل فعالیت تجزیه کنندگان یا زیستگاه شکارگرهایی هستند که خود نقش کنترلی در اکوسیستم دارند. براستی، مسئله دقیقا برعکس آن چیزی است که مطرح می شود و حذف این درختان می تواند به برهم خوردن تعادل طبیعی منجر شود. وی با تاکید بر این که حدود ۹۰ درصد آتشسوزی های جنگلی منشأ انسانی دارند، خاطرنشان کرد: بجای تمرکز بر عامل اصلی یعنی رفتار انسانی، توجه ها به سوی برداشت درختان منحرف می شود. اگر مقرر است برای آن ۱۰ درصد عوامل غیرانسانی اقدامی صورت گیرد، نباید با بهره برداری نادرست و رهاسازی ضایعات چوبی در زمینه های طبیعی، خود زمینه ساز افزایش ریسک آتشسوزی شویم. این نوع برخورد، رفتاری انحرافی و از اساس غلط است که متاسفانه ریشه در نگاه های قدیمی دارد. کیادلیری اضافه کرد: مطالعات علمی به روشنی نشان داده اند که میزان درختان شکسته و افتاده در جنگل های طبیعی ما، در مقایسه با خیلی از مناطق دیگر جهان، به مراتب کمتر است و آن چه امروز مشاهده می شود، بیشتر نتیجه بهره برداری های گذشته است. در حالیکه باید یک میزان استاندارد از این عناصر در طبیعت حفظ شود تا سلامت و پایداری اکوسیستم ها تضمین شود. او در آخر با کنار هم گذاشتن این شواهد علمی تاکید کرد: مجموع این دلیلهای نشان داده است که طرح چنین مباحثی در رابطه با نقش این درختان در آتشسوزی یا آفات، انحرافی است و امیدواریم از حوادث تلخ اخیر، سوءاستفاده ای برای توجیه برداشت و تخریب منابع طبیعی صورت نگیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۸ بعلاوه ۳