به مناسبت روز جهانی مارمولك ها،
مارمولك ها موجوداتی خونسرد كه دمای بدن آنها تابع محیط اطراف است
حیوان خانگی: كردستان رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان كردستان اظهار داشت: مارمولك ها (سوسمارها) گروهی از مهره داران هستند كه به مانند سایر خزندگان موجوداتی خونسرد بوده و دمای بدن آنها تابع درجه حرارت محیط بوده و با هر تغییری در درجه حرارت محیط اطراف تغییر می كند.
مارمولک ها از لحاظ اکولوژیک یکی از گونه های بسیار پرارزش برای محیط زیست و طبیعت هستند و نقش مهمی در کنترل عنکبوتیان، حشرات و بندپایان دارند اما به نظر می آید هنوز بخش زیادی از دنیای وسیع آنها کشف نشده و این نگرانی وجود دارد که پیش از شناخته شدن، به دلیل تخریب زیستگاه ها و سایر عوامل از بین بروند.
استان کردستان با قرار گرفتن در امتداد رشته کوه های زاگرس و تنوع زیستگاه های خشکی و آبی و توپوگرافی های منحصر به فرد از تنوع زیستی بالای برخوردار می باشد و خزندگان هم از این قاعده مستثنی نبوده و از تنوع بسیار مناسبی برخوردار می باشند.
حیدر ویسی، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان کردستان اظهار داشت: مارمولک ها (سوسمارها) گروهی از مهره داران هستند که به مانند سایر خزندگان موجوداتی خونسرد هستند و دمای بدن آنها تابع درجه حرارت محیط بوده و با هر تغییری در درجه حرارت محیط اطراف تغییر می کند.
وی ادامه داد: مارمولک ها در درجه حرارت های پایین بخصوص در پاییز و زمستان به خواب زمستانی و در ایام گرم تابستان به خواب تابستانی فرو می روند، به واسطه دو خصوصیت خون سرد بودن و پوشیده شدن بدنشان از پولک و یا صفحات شاخی از سایر مهره داران جدا می شوند.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان کردستان عنوان کرد: سوسمارها دارای چهار دست و پا و برخلاف دوزیستان فاقد مرحله لاروی آبزی هستند، بیشتر تخم گذارند، تخم سوسمارها دارای پوسته محافظی است که آنها را قادر می سازد در مکان های خشک هم تخم گذاری کنند.
وی ادامه داد: مارمولک ها در دنیا از اندازه ۲ سانتی متر (گکوهای پلنگی) تا حدود ۵/۳ متر(اژدهای کومودو) دیده می شوند و نباید مارمولک هایی مانند اژدهای کومودو را که دارای اندازه درشتی هستند با تمساح و کروکودیل اشتباه گرفت. حدودا می توان گفت سوسمارها در همه جای ایران پراکندگی دارند، از بیابان های پست با زمین های داغ گرفته تا مناطق مرطوب و جنگلی شمال، سواحل دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان، ارتفاعات کوه های البرز و زاگرس و مناطق مسکونی.
ویسی بیان نمود: بیشتر سوسمارها حشره خوارند و بسته به اندازه و جثه شان از بندپایان و گاهی جوندگان تغذیه می کنند. برخی از مارمولک هایی که روی دیوار خانه ها دیده می شوند آنها به قصد شکار بندپایانی از قبیل عنکبوت ها، رتیل ها و حشراتی که دور نور لامپ ها جمع شده اند به آنجا می آیند.
این کارشناس محیط زیست استان در ادامه تصریح کرد: از آنجایی که مارمولک ها از بندپایان تغذیه می کنند، ازاین رو یکی از شاخص های طبیعی کنترل کننده جمعیت بندپایان به حساب می آیند، در نتیجه از لحاظ اکولوژیکی در هرم انرژی دارای ارزش بالایی هستند. انسان با از بین بردن مارمولک ها از چرخه طبیعت به واقع یکی از شاخص های اصلی را حذف خواهد نمود.
وی ادامه داد: امروزه متخصصان علوم کشاورزی و محیط زیست به این نتیجه رسیده اند که دیگر از سموم آفت کش برای مبارزه با حشرات آفت استفاده نکنند چونکه این سموم آثار مخربی را بر محیط زیست وارد کرده و هر چند سال یک مرتبه باید نوع سم به کار رفته را به دلیل ایجاد مصونیت در آفات تعویض کرد و سم های قوی تری را به کار برد، این امر خود به مراتب آثار وارد بر محیط زیست را بیشتر خواهد نمود.
ویسی، ازاین رو بشر به فکر پرورش و استفاده از انواع مختلفی از بندپایان، مارمولک ها و پرندگانی مانند جغد به قصد مبارزه با آفات مزارع افتاده است. این روش مبارزه که امروزه در خیلی از کشورها رواج پیدا کرده تحت عنوان مبارزه بیولوژیک نام گرفته است. همان گونه که ذکر شد، مارمولک ها با کنترل جمعیت حشرات، بشر را در جهت برداشت محصول بیشتر و سالم تر از زمین یاری می کنند.
وی خاطرنشان کرد: در استان کردستان طبق مطالعات انجام شده تا کنون 18 گونه سوسمار (مارمولک) شناسایی شده است که با عنایت به تنوع زیستی استان این آمار بیشتر خواهد شد.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان کردستان، در موررد خطرات این گونه های زیبا و مفید در حیات وحش اظهار داشت: انقراض پدیده ای طبیعی است که به صورت منظم در بین گونه ها رخ می دهد، اما فعالیتهای انسانی امکان دارد سرعت آنرا افزایش دهد. شکار و تخریب زیستگاه امکان دارد سبب کاهش جمعیت برخی از گونه های خزندگان همچون سوسمارها شود.
وی ز فعالیتهای انسانی، آلودگی محیط زیست، شکار و برداشت خزندگان از طبیعت، معرفی گونه های مهاجم به زیستگاه های طبیعی را مهمترین خطراتی که سوسمارهای استان را تهدید می کند ذکر کرد.
منبع: petiab.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب