ضرورت توجه بیشتر به گونه های در معرض خطر كشور
به گزارش حیوان خانگی ایران کشوری دارای تنوع زیستی بالایی است که طی سالیان گذشته در حفاظت از برخی گونه های جانوری موفق عمل نکرده و از وجود گونه های شاخصی همچون ببر مازندران و شیر ایرانی محروم شده است. حالا شماری از گونه های جانوری کشور بخصوص برخی گونه های پستانداران در معرض خطر انقراض قرار دارند.
به گزارش حیوان خانگی به نقل از ایسنا، یوزپلنگ آسیایی در راس لیست گونه های در معرض خطر کشور قرار دارد چونکه جمعیت آن کمتر از ۱۰۰ فرد است و برپایه لیست قرمز گونه های در معرض خطر «اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت» (IUCN ) جزو گونه های در آستانه انقراض (CR) طبقه بندی شده است. تابحال اقداماتی در زمینه تکثیر در اسارت این گونه صورت گرفته اما تابحال موفقیت آمیز نبوده اند.
برخی کارشناسان معتقدند که حالا تکثیر در اسارت گونه های جانوری کشور خیلی شفاف نیست و برنامه مشخصی برای آن وجود ندارد و تکثیر در اسارت نیازمند برنامه بلند مدتی است که گام به گام اجرا شود یعنی ابتدا تکثیر گونه و بعد از آن معرفی گونه به طبیعت و بازگرداندن آن به چرخه طبیعت است.
گورایرانی با نام علمی (Equus hemionus onager) از راسته فردسمان و زیرگونه ای از گورخر آسیایی است بر مبنای قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه های در معرض خطر انقراض قلمداد می شود همینطور برپایه لیست قرمز گونه های در معرض خطر «اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت» (IUCN ) جزو گونه های در آستانه انقراض (CR) طبقه بندی شده است. امروزه به علت تخریب زیستگاه این گونه، اشغال آبشخورها توسط دام اهلی و شکار غیر قانونی به علت باورهای غلط مردم نسل این گونه در معرض خطر جدی نابودی است.
در سال ۹۷ سازمان حفاظت محیط زیست برای ساماندهی سایت های تکثیر گونه های شاخص حیات وحش با هدف معرفی مجدد به زیستگاه ها از آغاز سال برای زنده گیری ۱۰ راس گور ایرانی در سایت توران و انتقال آنها به پارک ملی کویر مرکزی با هماهنگی محیط زیست سمنان اقدام نمود اما یک راس گورخر در ابتدای عملیات تلف شد، بعد از عملیات زنده گیری هم دو راس دیگر تلف و دو راس دیگر حین انتقال به پارک ملی کویر تلف شدند. با این وجود هنوز سه ماه از این ماجرا نگذشته بود که سازمان حفاظت محیط زیست از اجرای مرحله جدید انتقال گورخرایرانی از استان یزد به پارک ملی کویر اطلاع داد و چهار رأس گورخر با ترکیب یک رأس نر و سه رأس ماده زنده گیری و با کامیون به محل پارک ملی کویر انتقال داده شدند.
گوزن زرد ایرانی یکی دیگر از گونه هایی است که بر مبنای اعلام سازمان حفاظت محیط زیست و طبق قوانین این سازمان در معرض خطر انقراض است. اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) هم این گونه را در زمره گونه های در معرض خطر (EN) قرار داده است. برپایه آخرین گزارش ها تعداد تقریبی این گوزن های زرد موجود در پارک ملی دز بعد از انتقال ۱۷ راس از ایلام به این پارک ملی حدود ۹۰ راس اعلام شده است.
سایت گوزن زرد ارسنجان یکی از محل های پرورش گوزن زرد ایرانی است که از سال ۱۳۹۰ و با انتقال ۷ راس گوزن زرد، به صورت رسمی فعالیت خویش را شروع کرد و الان ۳۴ راس از این گونه نادر حیوانی در آن زندگی می کنند. به قول حسن ابراهیمی- رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان ارسنجان در استان فارس- برپایه آخرین آمارهای اعلام شده از جانب ماموران گشت و کنترل، پنج راس گوساله اخیرا در سایت احیاء، تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی ارسنجان متولد شده اند.
فک خزری با نام علمی (Pusa caspica) هم یک گونه پستاندار دریایی کمیاب است که تنها در دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن زندگی می کند. این گونه تنها پستاندار دریای خزر به شمار می آید و به علت صید بی رویه و به هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند حمایت بین المللی است.
فک خزری هم همانند گوزن زرد ایرانی بر مبنای قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه های در معرض خطر انقراض قلمداد می شود و برپایه لیست قرمز گونه های در معرض خطر «اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت» (IUCN ) جزو گونه های در معرض خطر انقراض (EN) طبقه بندی شده است.
سال ۹۶ به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران، مفادی در مورد حفاظت از فک خزری به کنوانسیون CMS (حفاظت از گونه های وحشی مهاجر) اضافه شده است که بر اساس آن باید کشورها در حوزه حفاظت از فک خزری و زیستگاه های این گونه اقدامات لازم را انجام دهند اما در سال ۹۸ سازمان حفاظت محیط زیست با اجرای طرح گردشگری در مساحتی حدود ۲۲ هکتار از آشوراده موافقت نمود که با مخالفت های زیادی در خصوص اینکه اجرای این طرح خطرات زیادی برای قلمرو زیستی فک خزری به همراه دارد، روبه رو شد.
خرس سیاه آسیایی که در گویش بلوچی به «مَم» یا «هرس» مشهور است برپایه قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه های درخطر انقراض است و تخریب و جزیره ای شدن زیستگاه ها، شکار و زنده گیری توله ها از مهمترین عوامل ازبین رفتن این گوشتخوار در ایران به حساب می آید.
درمورد این گوشتخوار کمتر مطالعه شده و حفاظت از آن در محدوده پراکنش محدود آن نیازمند برنامه ریزی و اقدامات جدی است و بر مبنای اعلام سازمان محیط زیست تکه تکه شدن زیستگاه، بهره برداری از جنگل ها برای زغالگیری، معدن کاوی، راه اندازی جاده های روستایی و شهری و چرای بی رویه مهمترین عوامل تخریب زیستگاه خرس سیاه است.
پلنگ دارای گسترده ترین پراکنش در بین گربه سانان بزرگ دنیا است و به علت قابلیت سازگاری بالا در انواع زیستگاه های کوهستانی، استپی، جنگلی و بیابانی تمام استان های کشور با تراکم نه چندان بالا زیست می کند. پلنگ برپایه قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه های درخطر انقراض قرار دارد و شکار غیرمجاز پلنگ و قرار دادن لاشه های مسموم مهمترین عوامل ازبین رفتن این گربه سان در ایران به حساب می آید. زیرگونه پلنگ ایرانی در طبقه در معرض خطر انقراض (EN) لیست قرمز IUCN قرار دارد. حفاظت از آن به خصوص در خارج مناطق حفاظت شده که جمعیت طعمه های طبیعی آن به شدت کاهش یافته نیازمند برنامه ریزی جدی است.
باقر نظامی - دکتری مدیریت حیات وحش- در گفت و گو با ایسنا، حفاظت از زیستگاه ها را یکی از مهم ترین اقدامات در جهت حفظ گونه های حیات وحش می داند و اعتقاد دارد که درصورتی که گونه ای حفاظت شود اما زیستگاهی برای آن باقی نمانده یا وجود نداشته باشد حفاظت از گونه فایده ای نخواهد داشت. همینطور یک بخشی از حفاظت به آموزش و همکاری مردم محلی گره خورده است ازاین رو از اقدامات موثری که می تواند در حفاظت از گونه ها صورت بگیرد بیمه دام، زمین های کشاورزی و حتی فردی است که توسط گونه هایی همچون خرس، یوزپلنگ و... صدمه دیده است.
وی می افزاید: نقش مردم در حفاظت از گونه های حیات وحش به سیاستگذاری های کلان باز می گردد چونکه مردم به صورت خودجوش نمی توانند نقشی در حفاظت از گونه ها داشته باشند ازاین رو تا زمانی که سیاستگذاری های کلان کشور مردم را در امر حفاظت دخیل نکنند، نقش مردم نمی تواند به تنهایی در حفظ گونه های حیات وحش موثر باشد.
منبع: petiab.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب