تاراج گَهر پرگُهر
تلخ كامی دریاچه آب شیرین مصائب یگانه گهر آلپ ایران تمامی ندارد
حیوان خانگی: خرم آباد- تخریب های مختلف زیست محیطی، گَهر پرگُهر را به تاراج می برد تا مصائب یگانه گهر آلپ ایران تمامی نداشته باشد.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: منطقه حفاظت شده اشترانكوه یكی از مناطق منحصربه فرد و پرجاذبه طبیعی غرب كشور است كه به لحاظ برخورداری از شرایط زیست محیطی و خصوصیت های زمین شناسی زیستگاه مناسب و مستعدی برای رشد و تكثیر وحوش به خصوص پستانداران به حساب می آید.
آلپ ایران را بشناسید
اشترانكوه به علت واقع شدن در قلب سلسله جبال زاگرس دارای قلل سرد مرتفع بالای سه هزار و ۵۰۰ متر از سطح دریا و همینطور دره های نسبتاً گرم است. اشترانكوه رشته كوهی به طول تقریبی ۵۰ كیلومتر است كه در جهت شمال غربی-جنوب شرقی امتداد دارد.
یخچال های طبیعی و دائمی این رشته كوه كه یكی از زیباترین كوه های كشور به حساب می آید، در تمام سال از برف و یخ پوشیده است. اشترانكوه در جنوب شهر دورود و ازنا قرار دارد و به «آلپ ایران» هم معروف است؛ البته این نام تنها به خاطر بلند بودن آن به آن تعلق نگرفته است بلكه به علت شیب تند كوه هایش و دره های جوان و «وی» شكل و یخچال های طبیعی است. ارتفاع بلندترین قله آن سن بران ۴۱۵۰ است.
یكی از مهم ترین جاذبه های این منطقه حفاظت شده وجود زیباترین دریاچه آب شیرین ایران است كه سالانه گردشگرانی زیادی را میزبانی می كند و البته ظرفیت های موجود در منطقه پذیرای این حجم توریست نیست.
دریاچه گهر كه به «نگین اشترانكوه» معروف است یكی از زیباترین دریاچه های طبیعی ایران به حساب می آید و با ارتفاع ۲۳۶۰ متر از سطح دریا در بین منطقه حفاظت شده اشترانكوه واقع شده است.
مصائبی از جاده سازی تا فرسایش و پر شدن بستر دریاچه
این دریاچه به جهت نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دورمانده است كه طی سال های گذشته همواره احداث جاده برای دسترسی به این جاذبه محل مناقشه مسئولان و فعالان محیط زیست بوده است.
جاده ای كه به قول مسئولان در سال ۷۴ برای تردد عشایر منطقه احداث شده، طی سال های اخیر بارها بهسازی و ترمیم شده و حالا مسیر تردد به سمت یگانه «گهر» آلپ ایران را تسهیل كرده است. مسئولان معتقدند بهسازی این جاده و ترددهای مختلف از آن منجر به فرسایش در بالادست دریاچه گهر شده است و ریزش سنگریزه و خاك به سمت پایین و دریاچه گهر منجر به پر شدن بستر آن شده است.
اما مصائب زیباترین دریاچه آب شیرین ایران به همین جا ختم نمی شود؛ حضور گردشگران بسیار در منطقه ای كه پناهگاه حیات وحش بوده و ذخیره گاه ژنتیكی ارزشمندی برای زاگرس به حساب می آید، منجر به وقوع تخریب های مختلف در این منطقه شده است.
سالانه بیش از ۷۰ هزار توریست و طبیعت گرد در «گهر» حضور می یابند و این حجم از توریست اساساً تخریب های متعددی را در منطقه به دنبال خواهند داشت كه تولید زباله و رهاسازی مواد شوینده در اطراف دریاچه تنها موارد كوچكی از این تخریب ها است.
از سوی دیگر عدم تثبیت سنگریزه ها و خاك در بالادست دریاچه گهر منجر به حركت آن ها به سمت پایین شده است، سنگریزه هایی كه دریاچه بالایی منطقه را پركرده و از این دریاچه كه گفته می گردد روزگاری به وسعت دریاچه اصلی گهر بوده، چیز جز یك باطلاق باقی نمانده است.
حالا معضل فرسایش های مختلف در بالادست دریاچه گهر، حیات دریاچه اصلی را هم تهدید می كند تا ورود سنگریزه و خاك حاصل از فرسایش و سیلاب از بالادست و كنارهای دریاچه گهر منجر به پر شدن بستر دریاچه شود و مرگ تدریجی یگانه «گهر» آلپ ایران را رقم بزند.
ماجرای جاده سازی در منطقه حفاظت شده اشترانكوه
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان در سخنانی با اشاره به اینكه دریاچه گهر سالانه ده ها هزار توریست داخلی و خارجی را پذیرا است، تصریح كرد: طرح مدیریت منطقه حفاظت شده اشترانكوه و دریاچه گهر تصویب و به دستگاه های ذی ربط ابلاغ و اعتباراتی هم در سطح ملی برای این منطقه در نظر گرفته شده است.
مهرداد فتحی بیرانوند بابیان اینكه اعتباراتی هم در سطح استان برای مدیریت منطقه تصویب شده است، خاطرنشان كرد: با عنایت به مباحث و مسائل خاص منطقه دریاچه گهر، نیاز است همه دستگاه ها پای كار بیایند و ساماندهی دریاچه را از جوانب مختلف حفاظتی، زیربنایی، انتظامی و... بر عهده بگیرند.
وی با اشاره به اینكه یكسری جوسازی ها مرتبط با دریاچه گهر در فضای مجازی صورت می گیرد، چند نفر محدود این جوسازی ها را می كنند، اضافه كرد: برخی مسائل را بعنوان بهانه ای قرار داده و تحریك افكار عمومی شهرهای اطراف دریاچه گهر را دنبال می كنند، مسئله جاده كشی در منطقه دریاچه گهر محلی از اعراب ندارد.
جاده دسترسی از سمت الیگودرز رسمی نیست و گاها برخی گردشگران از سمت الیگودرز و اصفهان از آن استفاده می نمایند
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان بابیان اینكه مسیرهای مختلفی به دریاچه گهر راه دارد، ادامه داد: از سمت شهرستان دورود تا منطقه «چشمه خرم» یك مسیر ماشین رو آسفالته وجود دارد و ازآنجا تا دریاچه ۱۸ كیلومتر پیاده روی باید كرد.
فتحی بیرانوند تصریح كرد: از سمت شهرستان الیگودرز، در منطقه «مورزرین» یك جاده عشایری مال رو در دهه ۷۰ تولید شده است، این جاده برای خدمات رسانی به عشایر زده شده و ۲۱ كیلومتر طول دارد و خاكی و مال رو است.
وی با اشاره به اینكه صدها خانوار عشایری در آن منطقه زندگی می كنند و از این جاده مالرو استفاده می نمایند، اضافه كرد: این جاده رسمی نیست و گاها برخی گردشگران از سمت الیگودرز و اصفهان از آن استفاده می كنند؛ این جاده به منطقه «تاپله» می خورد و از تاپله تا دریاچه گهر ۱۲ كیلومتر پیاده روی دارد.
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان خاطرنشان كرد: برخی افراد مبحث این جاده را به گونه ای مطرح می كنند كه در اذهان مترتب می گردد كه تا خود دریاچه آسفالت است.
مسئله فرسایش خاك بالادست سبب شده تا دریاچه بالایی الآن مثل باطلاق باشد
فتحی بیرانوند بابیان اینكه چیزی كه دریاچه گهر را تهدید می كند، مسئله فرسایش خاك و ورود خاك و سنگریزه از بالادست به دریاچه است، سیلاب هایی را هم در منطقه داریم، خاطرنشان كرد: دریاچه بالایی منطقه ۱۰۰ سال پیش مثل همین دریاچه اصلی گهر پر آب و گسترده بوده است اما مسئله فرسایش خاك بالادست سبب شده تا این دریاچه الآن مثل باطلاق باشد.
وی با تاكید بر اینكه بحث تثبیت واریزه ها را از دو سال پیش آغاز كرده ایم، ۲ میلیارد اعتبار هم برای این اقدامات گرفتیم و امسال هم مقداری اعتبار دادند، اضافه كرد: این اقدامات تأثیرگذار بوده است اما كافی نیست؛ بحث تثبیت خاك در بالادست گهر كه به شدت ریزشی است و كاشت گونه های محلی را باید جدی تر ادامه دهیم.
جاده ای كه دسترسی به دریاچه گهر را آسان تر كرده است
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری لرستان هم در سخنانی با اشاره به اینكه استاندار لرستان دو هفته پیش دستور دادند بحث ساماندهی و بهره برداری از دریاچه گهر در دستور كار قرار بگیرد و در همین راستا بازدیدی از منطقه دریاچه گهر داشتیم، تصریح كرد: ما از مسیر الیگودرز به سمت دریاچه رفتیم، یك دشت زیبا از لاله های واژگون در این مسیر وجود دارد كه باید از منابع طبیعی به محیط زیست واگذار شود تا با پیگیری بعنوان اثر ملی طبیعی ثبت گردد.
گودرز امیری بابیان اینكه یك جاده خاكی در منطقه بود كه ۲۰ تا ۳۰ كیلومتر طول دارد، عبور هر ماشینی از این جاده امكان پذیر نیست و جاده سختی است، خاطرنشان كرد: پس ازاین جاده، ۱۲ تا ۱۳ كیلومتر مسیر باید پیاده روی كرد كه ۳ تا ۳.۵ ساعت زمان می برد؛ میزان پیاده روی به سمت دریاچه گهر از سمت شهرستان دورود بیشتر است و مسیر آن شیب دار است.
اگر تدبیر نكنیم دریاچه اصلی گهر هم تبدیل به تالاب می گردد
وی با تاكید بر اینكه دریاچه بالایی گهر به علت واریزه های كوهی پرشده و تبدیل به یك تالاب شده است، اضافه كرد: اخطار جدی است و اگر تدبیر نكنیم دریاچه اصلی هم دچار این سرنوشت شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری لرستان با اشاره به اینكه مسائل آبخیزداری و احیای دریاچه بالایی كه نقش ضربه گیر برای دریاچه اصلی است باید دنبال شود، توسعه پوشش گیاهی برای جلوگیری از فرسایش خاك هم الزامی است، ادامه داد: به دریاچه و مجموعه توریستی آن نباید نگاه شهرستانی داشته باشیم، باید به دریاچه گهر بعنوان مجموعه ملی و بین المللی نگاه نماییم.
امیری بابیان اینكه در یك روز هزار تا ۲ هزار نفر به دریاچه آمده بودند اما همچنان این محیط زیبا و پاك سالم نگه داشته شده و این یعنی گردشگران ما فعلاً حرفه ای هستند و مسائل را رعایت می كنند، خاطرنشان كرد: اگر افراد عادی را بخواهیم جذب نماییم یك مقدار دشوار می باشد، محل اسكان در كنار دریاچه مناسب نمی باشد و باید یك محل مناسب كمپ در منطقه پیش بینی شود.
وی اضافه كرد: زیرساخت های برق، مخابرات، امنیتی و اجتماعی در منطقه باید فراهم گردد، اگر بخواهیم افراد زیادی را به آنجا دعوت نماییم اساساً نیاز به خدمات بیشتری است.
با نگاه فرا شهرستانی به دریاچه گهر نگاه كنیم
علی كورانی فر فرماندار دورود هم با اشاره به اینكه با نگاه فرا شهرستانی باید به دریاچه گهر نگاه نماییم، تصریح كرد: در لرستان چند جاذبه طبیعی داریم كه قابلیت ثبت جهانی دارند و در صورت ثبت جهانی با انبوه گردشگران مواجه خواهند شد.
به نظر خیلی از كارشناسان دریاچه گهر در ۲ تا سه دهه آینده از بین خواهد رفت
وی بابیان اینكه یكی از این جاذبه های طبیعی دریاچه گهر است، خاطرنشان كرد: اما این فرصت ها در معرض تهدید جدی قرار دارند و با روندی كه امروزه پیش می رود، به نظر خیلی از كارشناسان دریاچه گهر در ۲ تا سه دهه آینده از بین خواهد رفت.
فرماندار دورود با تاكید بر اینكه هم اكنون دریاچه گهر دوره پیری خویش را طی می كند و میل به اضمحلال و نابودی دارد، اضافه كرد: دریاچه گهر با تهدیدهای متعددی مواجه است؛ تردد از بالادست دریاچه یكی از مهم ترین تهدیدها است و علت خشك شدن دریاچه دوم گهر همین تردد از بالادست است.
دریاچه فعلی گهر در حال تقسیم شدن است
كورانی فر با اشاره به اینكه سنگریزه هایی از بالادست به تدریج وارد دریاچه می گردد و بستر آن را پر می كند، اظهار داشت: جنگل های حوزه دریاچه گهر هم نصف شده است، بسیاری درخت ها را برای پخت غذا و تهیه هیزم می شكنند، هم اكنون همین دریاچه فعلی گهر هم در حال تقسیم شدن است.
وی بابیان اینكه مواد شوینده ای كه گردشگران استفاده می نمایند وارد دریاچه شده و محلی برای رشد گیاهان دریایی، جلبك و نیزارها را فراهم نموده است، خاطرنشان كرد: همین موارد سبب شده تا بوی تعفن در اطراف دریاچه تولید شود.
۱۵۰۰ توریست با استفاده از جاده دسترسی از سمت الیگودرز وارد دریاچه شده اند
فرماندار دورود با تاكید بر اینكه در خردادماه ۴ هزار نفر به دریاچه گهر واردشده اند كه از این تعداد ۱۵۰۰ نفر با استفاده از جاده دسترسی از سمت شهرستان الیگودرز واردشده اند، اضافه كرد: این جاده در بالادست دریاچه وجود دارد و دریاچه گهر را تهدید می كند.
كورانی فر با اشاره به اینكه فضایی در دورود و الیگودرز هم ایجادشده كه نگرانی هایی در مورد مباحث امنیتی و اجتماعی را فراهم نموده است، ادامه داد: پاسگاه محیط بانی در منطقه دریاچه گهر در حال احداث است كه اعتراض تشكل های محیط زیستی را به دنبال داشته و آن ها به دادستانی معترض شده اند و اعلام نموده اند كه احداث این ساختمان مانع ثبت جهانی دریاچه گهر می گردد.
وی بابیان اینكه نیاز است یك تا دو سال ورود به دریاچه گهر را ممنوع نماییم تا كارهای ترمیمی و ساماندهی در منطقه صورت گیرد، خاطرنشان كرد: جوامع محلی را در ساماندهی و نگهداری دریاچه گهر باید دخیل نماییم.
جاده دسترسی به گهر از سمت الیگودرز را به درخواست عشایر تیغ زدیم
حمید كشكولی فرماندار الیگودرز هم در سخنانی با اشاره به اینكه جاده دسترسی به دریاچه گهر از سمت الیگودرز برای سال ۷۴ است و ۲۵۰ تا ۳۰۰ خانوار از این مسیر تردد دارند، تصریح كرد: این عشایر از سمت خوزستان می آیند و در منطقه «تاپله» اقامت دارند، ۲۵ هزار دام سبك و ۵۰۰ رأس دام سنگین داشته و بیشتر با ماشین جابه جا می شوند، ۵۰ هكتار لوبیا كاری در منطقه هم دارند.
وی بابیان اینكه با عنایت به بارش های اخیر از اردیبهشت به بعد جاده بسته شده بود و ریزش داشت و عشایر درخواست داشتند این مسیر باز شود، خاطرنشان كرد: بعد از طرح مسائل و مشكلات از جانب عشایر و بیمارانی كه عشایر داشتند و نیاز بود به مراكز درمانی منتقل شوند، در تماس با مدیركل محیط زیست استان درخواست كردیم مسیر را تیغ بزنیم تا ماشین بتواند تردد كند و بیماران را جابه جا كند.
مسئله آن قدر هم مهم نیست كه در فضای مجازی می گویند!
فرماندار الیگودرز با اشاره به اینكه نمی توانیم جلوی گردشگران را بگیریم كه از چه مسیری بروند، توریست خودش انتخاب می كند از كدام مسیر برود، ادامه داد: توریست تشخیص می دهد از یك مسیر دوساعته برود به جای یك مسیر ۴ساعته، این مسئله هم آن قدر مهم نیست كه در فضای مجازی می گویند.
كشكولی با تاكید بر اینكه با اجازه اداره كل حفاظت محیط زیست هم جاده را تیغ زده ایم، اضافه كرد: ما یك متر هم تجاوز به حریم دریاچه نكرده ایم و همان جاده قبلی است.
احمد مراد پور معاون استاندار لرستان هم با اشاره به اینكه در قالب طرح مهندسی شده ای باید مشخص شود كه چه گردشگرهایی و به چه تعدادی در حوزه دریاچه گهر جذب شوند، تصریح كرد: هم اكنون از بالادست دریاچه گهر واریزهایی از سنگ و خاك وارد دریاچه می گردد كه هرساله بستر آن را پرتر می كند.
وی خاطرنشان كرد: تثبیت این واریزها در بالادست دریاچه گهر یك لزوم است.
اراضی منطقه دریاچه گهر شخم زده شده اند
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان با تاكید بر اینكه اختلاف میان الیگودرز و دورود بر سر راه های دسترسی به دریاچه گهر باید حل شود، اضافه كرد: در الیگودرز گفته می گردد كه عشایر نیازمند به مسیر برای تردد هستند، نیاز است در این رابطه تعداد عشایر منطقه سرشماری شوند تا بتوان تصمیم بهتری گرفت.
مراد پور با اشاره به اینكه از كشت و زرع در حوزه دریاچه گهر باید جلوگیری شود، ادامه داد: در این منطقه اراضی شخم زده شده اند و كشاورزی در آن ها صورت می گیرد.
وی خاطرنشان كرد: اگر نیاز است باید عشایر از این منطقه خارج شده و در جای دیگری اسكان داده شوند.
مسیر دسترسی به دریاچه گهر باید مشخص باشد و اجازه ندهیم گردشگران از هر مسیری استفاده كنند
سید موسی خادمی استاندار لرستان هم با اشاره به اینكه مرتبط با دریاچه گهر دو مطلب وجود دارد، تصریح كرد: نخست آنكه دریاچه گهر بعنوان یك میراث طبیعی حفظ و نگهداری شود و دوم اینكه از این دریاچه برای مردم استفاده نماییم.
وی بابیان اینكه بالاخره ما می خواهیم مردم از این دریاچه استفاده كنند و بهره ببرند، خاطرنشان كرد: هنر در این است كه این دو مؤلفه را در هم تركیب نماییم، باید این مسئله بررسی شود كه چگونه دریاچه گهر برای استان درآمد بیاورد ضمن اینكه به آن لطمه ای وارد نشود.
استاندار لرستان با تاكید بر اینكه پیدا كردن نقطه بهینه در این قضیه دشوار می باشد، اضافه كرد: باید سهولت دسترسی به دریاچه توسط گردشگران در نظر گرفته شود، اگر برای ۷ هزار گردشگری كه وارد منطقه می شوند مسیر از پیش تعیین شده ای انتخاب نكنیم و تعیین نكنیم كه چگونه در منطقه رفتار كنند، این گردشگران خودشان انتخاب می كنند چگونه در منطقه رفتار كنند.
خادمی با اشاره به اینكه ما بعنوان كسانی كه متولی دریاچه گهر هستیم باید یك برنامه جامعی داشته باشیم و گردشگران بر مبنای برنامه ما عمل كنند، ادامه داد: دریاچه گهر باید مدیریت مشخصی داشته باشد، مدیریت واحد گذاشته شود تا دیگر دستگاه ها بعنوان زیرمجموعه آن مدیریت عمل كنند.
بررسی صدمه هایی كه با استفاده از جاده الیگودرز به دریاچه گهر وارد می گردد
وی بابیان اینكه باید مطالعاتی برای ثبت جهانی دریاچه گهر صورت گیرد و مشاوری تعیین شود تا مطالعه جامعی در این رابطه صورت گیرد، خاطرنشان كرد: در مورد جاده دسترسی از سمت الیگودرز هم گفته می گردد این جاده برای تردد عشایر است و مخالفان مبحث هم می گویند این جاده سهولت دسترسی از بالادست دریاچه گهر را فراهم نموده است و سبب وارد شدن آسیب به دریاچه شده است.
استاندار لرستان تصریح كرد: ظرف یك ماه آینده باید بررسی شود كه این صحبت چقدر صحت دارد و آیا این جاده آسیبی به دریاچه گهر می زند یا خیر.
خادمی خاطرنشان كرد: معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان هم باید هر دو ماه یك بار جلسه ای برای بررسی روند ساماندهی دریاچه گهر بگذارد.
بنابراین گزارش مطابق برآوردهای صورت گرفته توان طبیعت گردی در منطقه دریاچه گهر سالانه تنها یك هزار و ۵۰۰ نفر است و روزانه تعداد طبیعت گردان نباید از چند ده نفر تجاوز كند درحالی كه این منطقه طی فصل گردشگری میزبان بیش از ۷۰ هزار توریست است و همین امر مدیریت این منطقه را با دشواری هایی مواجه كرده است.
روشن است كه حفظ طبیعت بكر و ذخایر ژنتیكی و گونه های جانوری مختلف در منطقه دریاچه گهر برجذب توریست به این منطقه اولویت دارد و نباید با تصمیمات نادرست مدیریتی راه را برای نابودی یگانه «گهر» آلپ ایران باز كرد. از جانب دیگر در همین شرایط كنونی هم دریاچه گهر با تهدیدهای جدی مواجه می باشد كه در صورت عدم اقدام به موقع، حیات این منطقه بكر را به خطر خواهد انداخت.
محدود كردن ورود توریست به منطقه، ترمیم و احیای پوشش گیاهی، تغییر محل اسكان طبیعت گردان، تثبیت مناطق ریزشی بالادست دریاچه گهر و محدود كردن راه دسترسی به آن ازجمله مواردی است كه تصمیم جدی و ویژه مسئولان را می طلبد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب